Amsterdam, 3 november 2017 – Aanstaande zondag en maandag onthullen internationale media opnieuw schimmige belastingconstructies opgezet door offshore dienstverlener Appleby voor grootschalige belastingontwijking door grote ondernemingen en rijke personen. Na Panama zijn de pijlen nu gericht op Bermuda waar Appleby onder meer actief zou zijn. Anderhalf jaar na de grote onthullingen rondom Mossack Fonseca heeft het journalistieke samenwerkingsverband ICIJ wederom documenten in handen die qua schaal en ernst naar verluidt mogelijk zelfs groter zijn dan de Panama Papers.

Welvarende klanten van het offshore kantoor Appleby moeten zich schrap zetten voor mogelijke onthullingen over hun financiële zaken, nadat het bedrijf toegaf dat het slachtoffer was van een cyberaanval. Het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) heeft na de Offshore Leaks, Lux Leaks, Swiss Leaks en de Panama Papers een nieuwe grote hoeveelheid data in handen die schimmige belastingconstructies van welvarende klanten van Appleby bloot zouden leggen. Door de uitgelekte informatie van dit soort financiële dienstverleners weten we nu wie de eigenaren zijn van het weggesluisde geld en wie op grote schaal doet aan belastingontwijking. Appleby heeft zijn klanten geïnformeerd over het lek en ook op de website van Appleby is een publieke verklaring te lezen. Onder meer diverse bekende Britten zouden juridisch advies hebben ingewonnen en pr-bureaus hebben ingeschakeld.

“Appleby – intelligent en inzichtelijk juridisch advies in het buitenland”

Appleby is gevestigd in Bermuda – een overzees gebiedsdeel van het Verenigd Koninkrijk – en heeft dochterondernemingen in zo ongeveer alle belastingparadijzen ter wereld: op de Kaaimaneilanden, de Kanaaleilanden, Mauritius, Man, Hong Kong en de Seychellen. Dit zijn gebieden waar geheimhouding en uitzonderlijk lage belastingtarieven hand in hand gaan, zodat bedrijven en individuen met een groot vermogen het daar kunnen stallen om minder belasting te betalen. Ook Nederland speelt in deze belastingconstructies een grote faciliterende rol.

De website van Appleby leest dat zijn deskundigen wereldwijde publieke en private instellingen, financiële instellingen en personen met “een hoge netto waarde” voorziet in juridisch advies en diensten. Het bedrijf werd in 2015 zelfs de offshore firma van het jaar genoemd door Legal 500 UK. De klanten van Appleby zouden voorkomen in de Financial Times Stock Exchange Index of FTSE 100 – de 100 grootste beursgenoteerde bedrijven in het Verenigd Koninkrijk en de Fortune 500,  een ranglijst met de 500 grootste bedrijven van de Verenigde Staten. Met de kantoren in de offshore gebieden helpt het klanten om “vindingrijke oplossingen” te bedenken op het gebied van belasting, op een enkele locatie of in meerdere jurisdicties.

Appleby shoots the messenger

Appleby erkent dat het een ‘gegevensbeveiligingsincident’ heeft gehad, waardoor mogelijk informatie van klanten is gelekt, maar houdt vol dat het zelf geen blaam treft. Net als in het geval van de Panama Papers, werkt het ICIJ aan artikelen over de documenten. In een verklaring op de eigen website schrijft Appleby dat “deze vragen rezen op basis van documenten die de journalisten zeggen te hebben gezien, en betreffen beschuldigingen over onze zaken en de zaken van sommige van onze klanten. (…) We zullen doorgaan met onszelf en ons legitiem en wettig bedrijf te verdedigen tegen deze ongegronde beschuldigingen.”

Het kantoor Appleby in Bermuda zegt meerdere vragen te hebben gekregen naar aanleiding van uitgelekte documenten. Er zouden echter geen strafbare feiten zijn vastgesteld, benadrukt Appleby na intern onderzoek. Het kantoor zegt bereid te zijn mee te werken aan eventuele onderzoeken door de betrokken autoriteiten. In zijn verklaring op de website sneert Appleby ook naar de betrokken media die informatie gebruiken die mogelijk op illegale wijze is verkregen en wordt gebruikt om de privacy van betrokkenen te schenden. Het waarschuwt zelfs dat dit zou kunnen resulteren in het blootstellen van onschuldige partijen aan overtredingen van gegevensbescherming.

Hoe werkt die belastingontwijking?

De belastingdienst voor de gek houden en belasting ontwijken gebeurt op veel verschillende manieren. Een veelvoorkomende manier om belasting te ontwijken is met behulp van spookfacturen. Je richt dan een vennootschap op in bijvoorbeeld Bermuda via een bedrijf als Appleby, zodat niemand ziet dat het van jou is, en je stuurt jezelf vanuit die vennootschap dan facturen. Op die manier sluis je geld door naar Bermuda zonder dat mensen zien dat je het naar jezelf stuurt. Je ontwijkt dan dus belasting in Nederland en betaalt het lage belastingtarief van Bermuda.

Een andere manier van belastingontwijking is via transfer pricing​, waarbij de ene dochteronderneming zaken in rekening brengt bij de andere. Nog een methode is de schijnlening waarbij een Nederlandse vennootschap geld leent aan bijvoorbeeld een Spaanse vennootschap. Die Spaanse vennootschap betaalt daar rente over aan de Nederlandse, waardoor het ook belasting ontwijkt. Het werkelijke schandaal zit hem in het feit dat belastingontwijking wettelijk gezien legaal is. Er worden dus feitelijk geen wetten geschonden maar er wordt gebruikt gemaakt van slecht ontworpen of slecht op elkaar aansluitende wetten. Wie over voldoende financiële middelen beschikt om advocaten en accountants in te huren die de trucjes beheersen, kan de verplichtingen ontlopen waaraan gewone burgers zich wel moeten houden.

Nederland doorsluisland

De faciliterende rol van Nederland in deze schimmige constructies vervult zij voornamelijk als doorsluisland. In Nederland is dividend van dochterondernemingen vrijgesteld van belasting. Het idee hierachter is dat dubbele belastingheffing wordt voorkomen, zodat bedrijven niet in twee landen belasting hoeven te betalen. Maar bedrijven kunnen via deze constructie belastingvrij geld overmaken naar het buitenland.

Daarnaast maakt de wet- en regelgeving in Nederland het mogelijk voor bedrijven zich enkel op papier in ons land te vestigen om zo belastingvoordelen te genieten. Dit zijn de zogenoemde brievenbusfirma’s die geen personeel, kantoor of eigen activiteiten hebben en worden bestuurd door een trustkantoor. Het oprichten van een brievenbusfirma is legaal en vooralsnog onbelast. Vermogende Nederlanders dragen door middel van deze mazen in de wet mogelijk 10 miljard euro te weinig aan belasting af door hun vermogen via brievenbusfirma’s weg te sluizen naar belastingparadijzen.

Naar verwachting zal Nederland ook bij de nieuwe reeks aan onthullingen over grootschalige belastingontwijking een rol spelen. Welke rol Nederland daarin precies speelt, daar zal maandag over bericht worden door Transparency International Nederland.

Geheimhouding is het grootste probleem

Het feit dat er weer een dergelijk grote onthulling aankomt, laat zien dat geheimhouding in de financiële sector nog steeds een enorm probleem is. Complexe grensoverschrijdende juridische structuren worden gebruikt om een ​​breed scala aan illegale activiteiten te vereenvoudigen, van corruptie en fraude tot misbruik van belastingregelingen.

Het zou niet langer mogelijk moeten zijn dat individuen hun identiteit achter schimmige rechtspersonen kunnen verbergen. Om dit tegen te gaan moeten alle landen centrale, openbare registers van de echte eigenaars van bedrijven houden – de zogenaamde UBO-registers. Regeringen over de hele wereld moeten eisen dat elk bedrijf dat zich aanbiedt voor een openbare opdracht of onroerend goed aankoopt of verkoopt, de informatie rondom de uiteindelijke belanghebbenden vastlegt en openbaar maakt.

Transparency International Nederland (TI-NL) roept op tot effectief anti-witwastoezicht op de financiële dienstverleners die hun brood verdienen aan het opzetten van deze schimmige constructies voor hun cliënten. Advocatenkantoren, trustkantoren en andere tussenpersonen die offshorebedrijven en trusts opzetten, zoals Appleby en Mossack Fonseca, moeten hun klanten kennen (due diligence uitvoeren) en verdachte transacties of andere verdachte activiteiten melden aan de autoriteiten. Zij zouden geen geheimhouding aan moeten kunnen bieden. Autoriteiten dienen passende sancties op te leggen, van boetes en het innemen van vergunningen tot de vervolging van personen, indien de financiële dienstverleners hun verplichtingen niet nakomen.

TI-NL zal de komende dagen via www.transparency.nl berichten over de nieuwe reeks onthullingen. Voor dagelijkse updates over anti-corruptie volg ons op Twitter, Facebook of meld je hier aan voor onze nieuwsbrief.