Amsterdam, 18 december 2017 – Afgelopen vrijdag heeft de EU ingestemd met de vijfde anti-witwasrichtlijn die een set van nieuwe regels ter bestrijding van witwassen bevatten, en transparantie in het uiteindelijke eigendom van bedrijven zullen vergroten. De langverwachte nieuwe regels zijn een doorbraak en een stap dichterbij om het bestaansrecht van anonieme vennootschappen te beëindigen. De nieuwe regels moeten nu formeel overgenomen worden door de lidstaten van de Europese Unie en binnen achttien maanden omgezet worden in nationale wetgeving. Nederland behoort nog steeds tot de coalition of the unwilling in de bestrijding van witwassen en het aanpakken van belastingontwijking. De EU heeft nu de vijfde anti-witwasrichtlijn aangenomen, terwijl Nederland de vierde anti-witwasrichtlijn nog niet eens heeft geïmplementeerd.
In de nieuwe anti-witwasrichtlijn is opgenomen dat het UBO-register een openbaar register zal worden. De commissie stelt hierbij voor om bepaalde informatie over uiteindelijk belanghebbenden van bedrijven met een winstoogmerk openbaar te maken. Een ander voorstel is het systematisch uitwisselen van informatie uit de UBO-registers door de EU-lidstaten.
Nederland loopt twee richtlijnen achter
De vierde anti-witwasrichtlijn diende uiterlijk 26 juni 2017 te zijn geïmplementeerd. Nederland faalde hierin en onlangs sommeerde Brussel Den Haag de richtlijn binnen twee maanden te implementeren. Anders zou de Europese Commissie Nederland dreigen voor het EU-hof van Justitie te dagen. De Europese Commissie heeft lidstaten geadviseerd om met de implementatie van de vierde anti-witwasrichtlijn rekening te houden met de later gepubliceerde ”vijfde anti-witwasrichtlijn”. De nieuwe regels moeten nu formeel overgenomen worden door de lidstaten van de Europese Unie en binnen achttien maanden omgezet worden in nationale wetgeving. Nederland loopt nu twee richtlijnen achter en Den Haag zal niet kunnen voldoen aan de eis van de EU om de vierde anti-witwasrichtlijn voor einde dit jaar om te zetten in nationale wetgeving. Het concept wetsvoorstel voor de Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden is dit voorjaar geconsulteerd. Ook Transparency International Nederland heeft een reactie gegeven op het wetsvoorstel tijdens de consultatieperiode. Het concept wetsvoorstel wordt naar verwachting begin 2018 pas aan de Tweede Kamer toegezonden en het Nederlandse UBO-register zal dan in de zomer van 2018 operationeel worden.
Herziening anti-witwasrichtlijn EU is doorbraak
De herzieningen van de EU anti-witwasrichtlijn, die vorig jaar werden voorgesteld na de onthullingen uit de Panama Papers, zullen de samenleving in staat stellen te ontdekken wie achter een anonieme vennootschap zit en ondoorzichtige structuren te controleren. Er blijven echter verschillende mazen in de wetgeving achter, zoals het ontbreken van openbare toegang tot informatie over trusts en soortgelijke regelingen. Deze mazen moeten worden aangepakt als EU-lidstaten beginnen met de implementatie van deze herzieningen.
“Dit is een grote doorbraak en bevestigt dat volledige transparantie van bedrijfseigendommen nu de wereldwijde standaard is, aldus Laure Brillaud van Transparency International EU. “De EU verdient de eer om van deze gelegenheid gebruik te maken en geheimhouding, die corruptie, belastingontwijking en andere misdaden faciliteren, te beëindigen”, vervolgde Brillaud.
Meerderheid corruptiezaken met anonieme bedrijven
Uit gegevens van de Wereldbank blijkt dat bij 70% van de grootschalige corruptiezaken sprake is van het gebruik van anonieme bedrijven en trusts. Recente schandalen, aangevoerd door de Panama Papers en de Paradise Papers, hebben laten zien hoe dergelijke ondoorzichtigheid het huidige financiële stelsel kwetsbaar maakt voor systematische misstanden. De toegang van het publiek tot de nieuwe Europese registers zal het voorkomen en terugvorderen van corrupte gelden vergemakkelijken. Het garandeert ook betrouwbaar grensoverschrijdend onderzoek, vanwege de uitwisseling van gegevens.
In de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering ziet de nieuwe anti-witwasrichtlijn ook op bitcoins en andere cryptovaluta. Volgens de nieuwe regels mogen er geen anonieme transacties meer plaatsvinden op handelsplatformen van cryptovaluta. Ook mag er niet langer anoniem betaald worden met prepaidkaarten. De handelsplatformen en aanbieders van zogenaamde ‘wallets’ voor cryptovaluta moeten hun gebruikers voortaan identificeren.
Het is een grote stap vooruit in de strijd tegen witwassen maar we zijn er nog niet. Nu moeten de EU-lidstaten snel overgaan tot volledige implementatie van de richtlijn en samen met de G20 druk uitoefenen op alle offshore gebieden om zich aan deze nieuwe wereldwijde standaard te houden.