Amsterdam, 22 december, 2017 – Een Italiaanse rechter heeft besloten dat de oliemaatschappijen Shell en Eni zich op 5 maart in Italië voor de rechter moeten verantwoorden in een grote omkopingszaak. Shell wordt samen met de Italiaanse branchegenoot aangeklaagd voor het illegaal verkrijgen van een olieveld voor de Nigeriaanse kust. De oliebedrijven telden in 2011 ruim 1 miljard euro neer voor de exploitatierechten van het olieveld OPL 245 in Nigeria. Rondom de transactie hangt al een langere tijd een zweem van corruptie, omdat de Nigeriaanse regering de opbrengst doorsluisde naar een bedrijf dat eigendom was van een omstreden oud-olieminister.
De zaak is groots; nog nooit eerder is een bedrijf met de omvang van Shell en met zulke hooggeplaatste managers voor de rechter gedaagd vanwege corruptie, meldt het NRC. Eerder schreef Transparency International Nederland (TI-NL) over zowel de aanklacht in Nederland als die in Italië.
Lang onderzoek Shell
Het besluit van de rechter is voortgekomen uit een drie-jarig onderzoek van de Italiaanse Justitie. Als onderdeel van het onderzoek werd er in 2016 ook een inval gedaan in het hoofdkantoor van Shell in Den Haag. Nederlandse FIOD-rechercheurs werkten hieraan mee. “Het bestrijden van corruptie vergt een internationale aanpak en dat laat deze uitspraak zien”, aldus een woordvoerder van het Nederlandse functioneel parket.
Ook het Nederlandse Openbaar Ministerie doet momenteel onderzoek of Shell en vier (oud-)directeuren, onder wie de huidige bestuursvoorzitter Ben van Beurden, zullen worden vervolgd vanwege deze corruptiezaak.
De kern van de zaak
De strafzaak zou gaan over de verwerving van het olieblok OPL 245 in 2011, waarbij shell de exploitatierechten van Malabu Oil & Gas – een ‘lege vennootschap’ in het bezit van voormalig minister van olie Dan Etete – zou hebben verkregen. Etete zou echter in 1998, toen hij onderdeel uitmaakte van de regering van voormalig dictator Sani Abacha, het olieveld OPL 245 op een onwettige wijze aan zijn eigen bedrijf hebben toegekend.
Naast een dispuut over de rechten van het olieblok, lijken ook de transacties op een dubieuze manier te zijn uitgevoerd. Zo zou Shell samen met het Italiaanse oliebedrijf Eni 1,3 miljard dollar betaald hebben voor het blok, waarvan slechts 201 miljoen dollar in de Nigeriaanse schatkist zou zijn beland. Het resterende bedrag zou via een zogenaamde stroman-constructie door de Nigeriaanse overheid doorgesluisd zijn naar ‘Malabu Oil and Gas’. Verder zouden er miljoenen ter hand zijn gesteld aan bedrijven van voetbal bekendheid Aliyu Abubakar, lokaal bekend als ‘Mr. Corruption’, schrijft NU.nl.
Teleurstelling bij Shell
De rechtszaak in Italië start op 5 maart 2018. De centrale vraag is of Shell en Eni wisten van het doorsluizen van het geld, en dus kunnen worden vervolgd wegens omkoping. Shell en Eni hielden tot nu toe vol dat ze op de eindbestemming van het geld geen invloed hadden.
Shell gaat er vooralsnog vanuit dat de Italiaanse rechters overgaan tot vrijspraak en zegt tevens teleurgesteld te zijn in het besluit van de rechter. Het concern onderstreept duidelijke regels tegen omkoping en corruptie te hebben, geldend voor iedereen.”Voor omkoping en corruptie is binnen ons bedrijf geen plaats”, aldus een woordvoerder van Shell in een reactie. Ook Eni benadrukte woensdag zijn geloof in onschuld.