Amsterdam, 1 februari 2018 – Na een flink aantal dubieuze overstappen van oud Europees Commissarissen en andere integriteitsissues heeft President Juncker er genoeg van – de gedragsregels voor Eurocommissarissen zijn aangescherpt. Naast het verlengen van de afkoelingsperiode van 18 maanden naar 2 jaar voor Eurocommissarissen en 3 jaar voor de President van de Commissie, worden ook andere gedragsregels verder aangescherpt. Zo moeten Eurocommissarissen nu ook de schijn van belangenverstrengeling voorkomen en adviseert een onafhankelijk Ethisch Comité de Commissie over mogelijke issues. 

Toch is hiermee niet geheel tegemoetgekomen aan de oproep van het Europees Parlement en organisaties (zoals Transparency International). Die pleiten bijvoorbeeld voor een afkoelingsperiode van 3 jaar voor álle Eurocommissarissen. Ook het vervangen van het ad hoc Ethisch Comité met een onafhankelijk Ethisch Comité, waarvan de adviezen gepubliceerd worden, is een stap in de goede richting, maar gaat niet ver genoeg. Immers, het blijft vooralsnog de Europese Commissie die het uiteindelijke besluit neemt over een mogelijke conflict. En diezelfde Eurocommissarissen hebben misschien wel jaren samengewerkt en staan bovendien over enkele jaren zélf aan die kant van de besluitvorming. De slager keurt het eigen vlees.

Alle veranderingen op een rijtje

• Activiteiten ná het Eurocommissariaat: de nieuwe gedragscode verlengt de “afkoelingsperiode” van 18 maanden tot twee jaar voor voormalige commissarissen en tot drie jaar voor de voorzitter van de Commissie. Tijdens de afkoelingsperiode moeten voormalige Eurocommissarissen de Commissie op de hoogte brengen voordat zij een nieuwe baan aannemen en bestaan beperkingen voor bepaalde activiteiten, zoals lobbyen bij Eurocommissarissen of personeelsleden van de Commissie.
• Voorkomen van belangenconflicten: De nieuwe gedragscode definieert voor de eerste keer wat een “belangenconflict” is (‘een belangenconflict ontstaat wanneer een persoonlijk belang de onafhankelijke uitvoering van taken kan beïnvloeden’) en stelt als beginsel dat niet alleen commissarissen situaties van belangenconflicten vermijden, maar ook situaties die op deze manier kunnen worden gezien. Als voormalige Eurocommissarissen van plan zijn te werken op terreinen die verband houden met hun vroegere portefeuilles, moet eerst het onafhankelijk Ethisch Comité worden geraadpleegd. Vanaf nu worden zowel de besluiten van de Commissie als de adviezen van het Comité met betrekking tot dergelijke beslissingen openbaar gemaakt.
• Financiële belangen: Eurocommissarissen moeten investeringen boven € 10.000 opgeven, ongeacht of er een belangenconflict zou kunnen zijn. In geval van een belangenconflict vanwege het specifieke bezit van een Eurocommissaris, kan de President verzoeken om afstoting of plaatsing in een blinde trust. De Eurocommissarissen moeten hun verklaringen aan het begin van elk jaar bijwerken, zoals hiervoor al het geval was.
• Transparantie en verantwoording: Eurocommissarissen zijn de beste ambassadeurs van de Europese Unie in de lidstaten en over de hele wereld, en daarom moedigt President Juncker hen aan om te blijven reizen. Ze moeten dit wel op de meest kosteneffectieve manier doen. Informatie over de reiskosten van elke Eurocommissaris wordt om de twee maanden gepubliceerd. De eerste publicatie is gepland voor eind februari 2018.
• Handhaving van de regels: bij de toepassing van de Gedragscode wordt de Commissie bijgestaan ​​door een nieuw versterkt onafhankelijk Ethisch Comité, dat advies kan geven over alle ethische kwesties en aanbevelingen kan doen met betrekking tot de Gedragscode . In het geval van een overtreding van de Gedragscode die het niet rechtvaardigt om de zaak aanhangig te maken bij het Hof van Justitie, kan de Commissie een berisping uiten en deze openbaar maken. Deze mogelijkheid werd onlangs door de Commissie Juncker gebruikt en is nu in de nieuwe regels vastgelegd.