Amsterdam, 25 april 2018 – Bij Defensie zijn het aantal meldingen van integriteitsschendingen in 2017 fors gestegen. Dat blijkt uit het jaarverslag Integriteit Defensie dat maandag is gepubliceerd, waarin staat dat er in 2017 502 meldingen zijn geregistreerd. Dat is 36% meer ten opzichte van 2016 toen er nog 369 meldingen binnenkwamen.

De drie meest geregistreerde typen van (vermoedens van) integriteitsschendingen zijn ongewenste omgangsvormen, oneigenlijk gebruik van dienstmiddelen en/of overschrijding interne regels en misdragingen in de privésfeer. Vooral meldingen van ongewenst gedrag zijn toegenomen. Volgens het Ministerie van Defensie is de stijging onder meer te verklaren door verbeterde registratiesystemen, aandacht voor integriteit en mogelijk een hogere meldingsbereidheid. “We zijn blij dat medewerkers naar voren durven te komen met hun ervaringen, maar betreuren natuurlijk dat daar aanleiding toe is”, aldus Secretaris-Generaal Geerts, de hoogste ambtenaar van Defensie.

Onderzoek naar mogelijke integriteitsschendingen

Defensie deed vorig jaar 411 keer onderzoek naar mogelijke integriteitsschendingen. In meer dan de helft van de gevallen (251) leidde dat tot de conclusie dat er inderdaad sprake was van een misstand. In 98 gevallen leidde dat tot ontslag en 80 keer tot een ambtsgericht of berisping. Het jaar vielen 69 ontslagenen naar aanleiding van integriteitsschendingen en 71 ambtsberichten of berispingen.

Defensiemedewerkers kunnen misstanden melden buiten de defensieorganisatie bij de Nationale Ombudsman (NO) en het Huis voor Klokkenluiders (HvK). Met een klacht over Defensie kan men terecht bij de NO. De klacht dient in dat geval eerst behandeld te zijn binnen Defensie op grond van het kenbaarheidsvereiste (aan extern klachtrecht moet altijd een interne klachtbehandeling voorafgaan). Klokkenluiders kunnen bij vermoeden van een misstand een melding doen bij het HvK. Wat opvallend is, is dat volgens het jaarverslag van Defensie geen enkele melding van een misstand volgens de interne klokkenluidersregeling is gedaan in 2017. Wel heeft het Huis voor Klokkenluiders in juli 2017 aangekondigd dat zij in één geval een onderzoek gaan starten. Echter was dit onderzoek in 2017 nog niet aangevangen.

Een ander opmerkelijk resultaat in de cijfers is de enorme daling van misstanden die van 65 in 2015 en 34 in 2016, naar 2 in 2017 is gegaan. Het jaarverslag schrijft dat de daling ten aanzien van misstanden vermoedelijk komt doordat in het verleden de term ‘misstand’ verkeerd werd geïnterpreteerd waardoor ook ‘reguliere’ integriteitsincidenten geregistreerd werden onder misstanden. Wat de gehanteerde definitie van misstand nu is bij Defensie, dat wordt niet duidelijk uit het jaarverslag.