Amsterdam, 3 april 2018 – Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt accountants- en adviesorganisatie Baker Tilly Berk (BTB) vanwege belastingfraude. Voormalig medewerkers van het advieskantoor zouden een ontoelaatbare belastingconstructie hebben opgezet via Cyprus en de Britse Maagdeneilanden voor een voormalige klant, een MKB-ondernemer in woningdecoratie. Voor het omzeilen van de Nederlandse fiscus zou het kantoor gebruik hebben gemaakt van dezelfde constructies als die recentelijk zijn onthuld in de Paradise Papers en de Panama Papers.
Het is niet veelvoorkomend dat het OM een compleet kantoor vervolgt in een strafonderzoek. Eerder werd KPMG vervolgd voor fraude bij de bouw van het nieuwe hoofdkantoor en vorig jaar noemde het OM EY verdachte in de VimpelCom-zaak.
Dubieuze belastingconstructie
De belastingfraudezaak draait om een fiscale ontduikingsconstructie die belastingadviseurs van BTB twaalf jaar geleden optuigden voor Spits Wallcoverings. Eerder onderzoek wees uit dat in de zomer van 2006 een gesprek plaats heeft gevonden tussen de ondernemer en zijn vaste fiscalist van BTB Rotterdam waarin hij zijn belastingadviseur vertelde over zijn plannen een nieuwe kwaliteitslijn muurdecoratie op te zetten. Hiervoor zou de ondernemer een bestaande merknaam hebben gekocht die hij wilde gebruiken om zijn producten beter in de markt te kunnen zetten. Tijdens dit gesprek zou de fiscalist een voorstel hebben gedaan om een internationale belastingconstructie op te zetten voor de ondernemer, zodat hij over vier jaar verspreid grofweg zo’n 800.000 euro zou kunnen besparen. Volgens de belastingadviseur betrof dit een standaardproduct, waarbij met een constructie lopend via Cyprus, de Britse Maagdeneilanden door middel van een trust en royaltycontracten, een groot deel van de winst zou kunnen worden afgeroomd.
De Nederlandse eigenaar zou in 2007 op advies van zijn fiscalist de merkrechten van zijn producten aan een trustmaatschappij op Cyprus hebben verkocht, waarvan hij ook eigenaar zou zijn geworden. Volgens een onderzoek van de Volkskrant betaalde de ondernemer jaarlijks een vergoeding aan zijn eigen brievenbusmaatschappij voor het gebruik van het merk. Via de trustmaatschappij op Cyprus zou hij zo in Nederland belastbare winst afromen. Deze vergoeding kwam via Cyprus en de Britse Maagdeneilanden terecht op de bankrekening van een trust op Cyprus die het kantoor voor de ondernemer had opgericht. In totaal gaat het om een bedrag van circa 7,5 ton euro. De ondernemer raakte in moeilijkheden nadat de fiscus de belastingconstructie op het spoor kwam en kreeg een boete en naheffing opgelegd voor belastingfraude en valsheid in geschrifte.
Baker Tilly Berk: spil in de belastingconstructie
Spil in de belastingconstructies was een voormalig partner van het BTB-kantoor Den Bosch. Hij zou verantwoordelijk zijn geweest voor de internationale contacten van Baker Tilly Berk. De Volkskrant stelt dat hij persoonlijk met zijn klanten naar Cyprus vloog om aldaar de benodigde contracten te tekenen en bankrekeningen te openen om de internationale belastingconstructie op te zetten. Zo vloog ook de bewuste ondernemer naar Cyprus in 2007 om daar zijn handtekening te zetten onder een stapel papierwerk en werd hij groot-aandeelhouder van een internationale belastingconstructie.
De ondernemer werd hiermee eigenaar van een vennootschap op Cyprus, een limited op de Britse Maagdeneiland en begunstigde van een trust op Cyprus, waarbij de bedrijven werden bestuurd en vertegenwoordigd door lokale trustkantoren, zodat niet zichtbaar werd dat hij de eigenaar was. De vennootschap op Cyprus werd vervolgens eigenaar van het gekochte merk dat de ondernemer op zijn producten wilde gebruiken. Om die merknaam te kunnen gebruiken, betaalde hij een jaarlijkse vergoeding aan zijn vennootschap op Cyprus, waarna die vergoeding via Cyprus en de Britse Maagdeneilanden, op de rekening van zijn trust terecht kwam.
Zaak tegen toenmalig bestuursvoorzitter geseponeerd
In september 2014 zouden de partners van Baker Tilly Berk ook lucht hebben gekregen van de onenigheid met de Belastingdienst. Om verdere imageschade te voorkomen trad de toenmalige bestuursvoorzitter noodgedwongen af, werd de betrokken fiscalist op non-actief gesteld en werden bevoegdheden van andere betrokken medewerkers ingeperkt. De Raad van Commissarissen van BTB stelde een onafhankelijk onderzoek in naar ‘mogelijke betrokkenheid van medewerkers bij een fiscaal ontoelaatbare structuur voor een directeur-grootaandeelhouder van één van zijn mkb-cliënten’, namelijk de ondernemer in kwestie.
Aanvankelijk probeerde het OM ook toenmalig bestuursvoorzitter van Baker Tilly Berk, Romke van der Veen, en een ex-fiscaal partner te vervolgen. Vanwege gebrek aan bewijs seponeerde het OM beide zaken in 2016. Wel diende het een tuchtklacht in bij de Accountantskamer tegen Van der Veen, die jarenlang controlerend accountant was van de groothandel in behang. Die zaak loopt nog.
Wat de directe aanleiding is om de vennootschap Baker Tilly Berk nu te vervolgen, is onduidelijk. Het OM geeft geen commentaar. Wel laat het weten dat het belastingadvieskantoor verdacht wordt van valsheid in geschrifte, het opzettelijk doen van onjuiste aangiften vennootschaps- en inkomstenbelasting én het verstrekken van onjuiste informatie aan de Belastingdienst. De strafvervolging door het OM doet het toch al gedeukte imago van Baker Tilly Berk geen goed. Toezichthouder AFM is al langer kritisch over de prestaties van het bureau. In het AFM-rapport van juni 2017 over de accountantssector staat het kantoor onderaan de lijst als het gaat over kwaliteitsverbeteringen.