Amsterdam, 15 mei 2018 – Uit cijfers van de politie blijkt dat er vorig jaar 1509 onderzoeken zijn gedaan naar integriteitsschendingen van politieagenten. Dat zijn er 150 meer dan in 2016. De meest voorkomende integriteitsschending in 2017 was het misbruik maken van de positie waarbij agenten vanuit hun functie denken dat ze zich iets meer kunnen permitteren.

Wanneer een dergelijke klacht of aangifte tegen een agent bij de politie binnenkomt, volgt altijd een oriënterend onderzoek. De politie heeft naar aanleiding van klachten of aangifte in 2017 meer dan 1.509 onderzoeken gedaan naar de integriteit van politiemedewerkers, 150 meer dan het jaar daarvoor. Dat is een optelsom van zowel oriënterende als strafrechtelijke en disciplinaire onderzoeken.

Als na een oriënterend onderzoek geconcludeerd kan worden dat er niets aan de hand is en geen grond is voor een klacht of melding, dan wordt het onderzoek afgerond. Is er wel grond voor een klacht of melding, dan volgt een disciplinair onderzoek en als het echt mis is een strafrechtelijk onderzoek. Naar aanleiding van één zaak kunnen dus meerdere onderzoeken zijn gestart, dat betekent dat het aantal van 1509 waarschijnlijk wel dubbelingen bevat.

Disciplinaire onderzoeken naar integriteitsschendingen

Vorig jaar zijn 548 disciplinaire onderzoeken gestart naar 608 mensen. In alle afgeronde onderzoeken kwamen misbruik van positie (226), geweld en/of bejegening (142) en houding en gedrag (127) het meest voor. “Denk bij misbruik van positie aan agenten die vanuit hun functie denken dat ze zich iets meer kunnen permitteren”, aldus een woordvoerder van de politie. Klachten over houding en gedrag gaan meestal over de manier waarop mensen op straat door agenten worden aangesproken. Soms blijft het bij een waarschuwing maar bij ontoelaatbaar gedrag volgt ontslag. Vorig jaar werden 121 agenten ontslagen naar aanleiding van een klacht of aangifte en daaropvolgend onderzoek dat aantoonde dat er sprake was van ontoelaatbaar gedrag. Hoewel er minder onderzoeken zijn gestart in 2016, zijn er wel meer ontslagenen gevallen, namelijk 126 keer.

Integriteit is belangrijk

Het voorkomen van integriteitsschendingen staat volgens de woordvoerder van de politie hoog op de agenda. “Integriteit is heel belangrijk. Wie bij de politie gaat werken moet een eed afleggen en er is een beroepscode. Vertrouwen is belangrijk voor de organisatie”, aldus de woordvoerder. De bevordering van integriteit lijkt vooral gericht te zijn op de agenten op straat. “We proberen hen doorlopend bewust te maken van ingewikkelde situaties op hun werk. En we proberen de drempel om daar melding van te doen of hulp of steun bij te vragen zo laag mogelijk te houden.”

Ook is er een theatervoorstelling ontwikkeld waarin dit soort situaties voorkomen. “Denk aan iemand die je op straat iets aanbiedt. We hopen dat daarmee dan de discussie op gang komt en dat het ook normaal wordt om elkaar aan te spreken. Of juist te vertellen wat je hebt meegemaakt en een ander te vragen hoe hij er mee om zou gaan”, vult de woordvoerder aan.

Integriteitsschendingen en meldingen

Integriteit is een belangrijke zaak voor de politie. Het vertrouwen dat de burger heeft in de handhaving van de wet mag niet in het geding komen. De politie heeft daarom vier meldpunten om integriteitsschending te melden: de afdeling Veiligheid, Integriteit en Klachten (VIK) van de politie, het Landelijk Meldpunt Misstanden voor medewerkers, het Huis voor Klokkenluiders en het Meldpunt voor Misstanden bij Aanbestedingen van de politie.

Ondanks de vele meldpunten blijven integriteitsschendingen nog vaak onopgemerkt. Uit onderzoek is gebleken dat corrupte medewerkers zich vaak juist niet op de achtergrond houden, ondanks dat dit wel regelmatig wordt gedacht. Ze zijn juist erg aanwezig, communicatief, collegiaal en worden gezien als harde werkers. Hiermee weten zij vaak goed in de organisatie op te gaan, zonder dat zij verdacht worden van corruptie. Naast de meldpunten zijn screenings daarom erg belangrijk. Door in de gaten te houden welke dossiers agenten opvragen en waar zij zich mee bezig houden, kunnen misstanden aan het licht gebracht worden.