Amsterdam, 21 juni 2018 – Vorige week is duidelijk geworden dat ook Mercedes-Benz onderdeel is van de dieselgate en zich schuldig heeft gemaakt aan het manipuleren van het uitstootniveau van NOx (stikstof) van auto’s. Bij onder meer de C-klasse, de Vito en de GLC diesel blijkt de software “een fout” te bevatten. Het Duitse moederbedrijf van Mercedes, Daimler, zegt in Europa zo’n 774.000 auto’s terug te zullen roepen. Het is het zoveelste emissieschandaal in de auto-industrie sinds Volkswagen in 2015 betrapt werd op het manipuleren van de uitstootniveaus.

Toen de diesel eenmaal op gang kwam…

De voorzitter van de Raad van Toezicht van Volkswagen Hans Pieter Pötsch gaf in december 2015 toe dat zijn bedrijf in 2005 begonnen was met het beïnvloeden van de testresultaten voor hun dieselauto’s. Er kon niet snel genoeg (en binnen budget) een oplossing worden gevonden om aan de strenge Amerikaanse emissiestandaarden te voldoen. Dus werd besloten om een software te installeren in dieselauto’s die herkende wanneer de auto in een laboratorium getest werd, en zo nodig de werkelijk uitstoot verhulde.

En Volkswagen bleek niet het enige bedrijf dat dit deed. De afgelopen drie jaar zijn veel bedrijven aangeklaagd en onderzocht: Ford, GM, Fiat Chrysler, Renault en nu dus Daimler. Allemaal blijken ze vergelijkbare software te hebben geïnstalleerd in één of meerdere van hun modellen. De fraude kwam aan het licht doordat onderzoekers van West Virginia University besloten om een aantal Amerikaanse auto’s van Europese makelaardij aan een wegentest te onderwerpen. Tijdens die test bleken de auto’s soms wel 20 keer de beloofde hoeveelheden uitlaatgassen uit te stoten.

Kartelvorming

In zekere zin lijkt het alsof er een soort kartelvorming heeft plaatsgevonden onder autofabrikanten. Dit keer niet zozeer omtrent prijsafspraken, maar met de gedachte om met zijn allen de regels omtrent uitlaatgassen te omzeilen. De Verenigde Staten heeft een enorme auto markt met groeipotentie voor dieselauto’s, maar ook strenge regels omtrent uitlaatgassen. De verleiding om de werkelijke resultaten te verdraaien is dus groot.

En dat is dus precies wat er is gebeurd. Daimler, Audi, BMW en Volkswagen vormden zelfs een kartel, berichtte Forbes afgelopen jaar. Ze werkten samen om concurrentie tegen te gaan. En het lijkt nog maar het topje van de ijsberg te zijn. Nu de industrie onder de loep ligt verschijnen er steeds vaker berichten over misstanden. Vorige maand werd Martin Winterkorn, de oud-CEO van Volkswagen, in de Verenigde Staten aangehouden in verband met de manipulerende software. Deze week volgde de aanhouding van de CEO van Audi, Rupert Stadler, om dezelfde reden.

Hoe nu verder?

Het is een enigszins gekke situatie waar “dieselgate” uit voort kwam. Ironisch genoeg heeft juist Amerika strenge eisen voor uitlaatgassen dat de autofabrikanten deze wilde ontwijken. Wat kan er dan gedaan worden om dit soort schandalen in de toekomst te voorkomen? Twee oplossingen lijken snel gevonden.

Allereerst de marktwerking. De autofabrikanten die u en mij zo misleidden hebben misschien wel hun eigen graf gegraven. Het aandeel Volkswagen AG is na drie jaar nog steeds niet teruggekeerd op het niveau van voor het schandaal. Naast Volkswagen zagen ook andere fabrikanten hun aandelenprijs dalen. Om nog maar te zwijgen over de boetes en de gekelderde verkoop van bepaalde modellen.

Er wordt geschat dat de hele affaire Volkswagen al zo’n 30 miljard dollar (26 miljard euro) heeft gekost. Daarnaast is de dieselmarkt in de VS alleen maar aan het afnemen. De milieueisen waren al een blok aan het been voor veel fabrikanten, en de gehavende reputatie van dieselauto’s draagt hier niet aan bij.  Uit onderzoek blijkt ook nog eens dat elektrische of hybride auto’s vaak het schoonst zijn. Het klinkt dan ook niet gek dat elektrische auto’s zo populair zijn: Tesla haalt keer op keer het nieuws met haar verkoopcijfers.

Een andere oplossing die een hoop problemen weg zou nemen is het open source maken van de software in auto’s. Dat wil zeggen: iedereen moet mee kunnen kijken in hoe de software geprogrammeerd is. Tot nu toe is het vaak zo dat fabrikanten zelf beslissen wat voor software hij in hun auto’s installeren. Externe partijen hebben geen inzicht in wat er gebeurt, wat ook precies de reden is dat het zo lang duurde voordat het dieselgate schandaal naar boven kwam. Als iedereen thuis (met een beetje kennis van programmeren) zou kunnen kijken wat fabrikanten in hun software hebben gezet zouden diezelfde fabrikanten ons niet belazeren.

Echter, deze oplossing blijkt niet zo makkelijk. De United States Environmental Protection Agency (US EPA), de organisatie die (onder andere) toeziet op de certificering van auto’s, wil het niet mogelijk maken voor consumenten om de software van hun auto’s aan te passen. En waarom dan niet? Grappig genoeg om te voorkomen dat men de emissiewetgeving gaat omzeilen.

Een deuk in het imago

Helaas komt de auto-industrie zelf niet met oplossingen om hun imago op te vijzelen. Het is algemeen bekend dat mensen niet houden van verandering, maar de auto-industrie wil gewoon niet veranderen. De industrie zou, met hun enorme bijdrage aan de uitstoot van schadelijke stoffen, vooraan moeten staan in de rij van bedrijven die ook kijken naar de toekomst, in plaats van alleen maar naar hun eigen belangen.

Om het imago van de auto weer wat op te schroeven zou de industrie bijvoorbeeld eens een leuke reclame kunnen maken: ééntje die wél aanzet tot het kopen van een nieuwe bolide. Mercedes-Benz geeft ons de keuze: “The best or nothing.” Dan ga je toch liever gewoon fietsen?!