Amsterdam, 15 juni 2018 – Dubai, ‘de stad van goud’, was ooit een van ’s werelds meest onvruchtbare en onherbergzame plekken. In recentere jaren heeft het zichzelf getransformeerd tot extravagante metropool waar de politie in Lamborghini’s rijdt en eetbaar ijs van goud 800 dollar per bolletje kost. Een succesverhaal dat onlosmakelijk verbonden is met de globalisering van georganiseerde misdaad en corruptie. Uit recent onderzoek van het OCCRP blijkt dat Dubai tegenwoordig een walhalla is voor het witwassen van geld en een veilige haven voor diegenen betrokken bij corruptie.
Het kroonjuweel van de stad is de bloeiende vastgoedmarkt, die rijke beleggers van over de hele wereld heeft aangetrokken om in het geheim te investeren in luxe onroerend goed. Maar het gebrek aan transparantie, soepele regelgeving en ogenschijnlijke desinteresse in de oorsprong van het geld, hebben van Dubai een toevluchtsoord gemaakt voor georganiseerde misdaadgroepen, terroristen, despoten en vele anderen die overal ter wereld hebben geprofiteerd van misdaad en corruptie. Als gevolg hiervan functioneert het als een one-stop-shop waar de rijken van de wereld belastingen kunnen ontwijken, sancties kunnen ontwijken, geld kunnen witwassen, of hun vermogen kunnen verbergen voor politie of belastingbetalers thuis.
Dubai: negende meest heimelijke rechtsgebied ter wereld
Of het nu gaat om conflictgoud uit Afrika te smokkelen, financiering voor Al Qaeda en IS te faciliteren, of om georganiseerde misdaadgroepen zoals India’s Dawood-bende te helpen, Dubai’s gesloten offshore financiële systeem lijkt een rol te spelen in bijna elk internationaal corruptieschandaal. In haar Financial Secrecy Index bestempelt Tax Justice Network Dubai als het negende meest heimelijke rechtsgebied ter wereld, en de locatie halverwege tussen Londen en Singapore, met meer dan 1,5 miljard mensen op slechts drie uur vliegen, maakt het tot een ideaal zakencentrum. Het is dus geen verrassing dat het emiraat een grote en meestal legitieme bedrijfssector heeft.
Een gelekte database van vastgoedgegevens verstrekt aan de OCCRP lift de sluier van geheimhouding. De gelekte data laat zien dat georganiseerde criminelen en politici massaal naar Dubai trekken om aldaar in onroerend goed te investeren. Volgens onderzoeksrapporten biedt de combinatie van de heimelijke en zwak gereguleerde financiële sector van de Verenigde Arabische Emiraten en een onverklaarbare high-end vastgoedmarkt de criminelen van de wereld een scala aan diensten. Uit de rapporten blijkt dat een gebrek aan handhaving en toezicht in de vastgoedsector van Dubai het glinsterende stadsbeeld van de gouden stad aantast met enorme hoeveelheden aan illegale gelden. Onderzoek laat ook zien dat personen waartegen internationale sancties gelden, een veilige haven vinden in Dubai.
Papieren werkelijkheid
Op papier heeft Dubai beloften gedaan om zijn act op te schonen. Na internationale kritiek versterkte het emiraat haar anti-witwasregels. Makelaars in onroerend goed, ontwikkelaars, trust- en zakelijke dienstverleners en advocaten die betrokken zijn bij onroerendgoedtransacties in het Dubai International Financial Center (DIFC) moeten nu bijvoorbeeld due diligence uitvoeren bij klanten en zich registreren bij de Dubai Financial Services Authority (DFSA) voor toezicht op het witwassen van geld. Dit omvat het identificeren van de uiteindelijke belanghebbenden van juridische klanten en het toepassen van extra controle op buitenlandse politiek prominente personen (PPP’s).
Ondanks deze verbeteringen heeft de Dubai Financial Services Authority (DFSA) eind vorig jaar slechts twee onderzoeken afgerond. Er lijkt geen handhavingsactie te zijn ondernomen in de vastgoedsector. Bovendien waren vorig jaar slechts 12 entiteiten daadwerkelijk geregistreerd bij de DFSA – een schrikbarend laag aantal dat rode vlaggen opwerpt over de vraag of Dubai zijn eigen voorschriften wel serieus neemt.
Aanbeveling versterking handhaving en aanpak machtsmisbruik
Volgend jaar organiseert de Verenigde Arabische Emiraten de achtste zitting van de Conference of States Parties (COSP), het belangrijkste beleidsvormende orgaan van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie. Voorafgaand aan deze bijeenkomst roept Transparency International de Emiraten op om de handhaving van haar vastgoed- en financiële sector te versterken en machtsmisbruik aan te pakken.
Transparency International geeft de volgende reeks aanbevelingen aan autoriteiten in de Verenigde Arabische Emiraten:
- Buitenlandse bedrijven die onroerend goed in de Emiraten kopen, moeten de wettelijk vereiste hebben om informatie te verstrekken over hun uiteindelijke belanghebbenden, die vervolgens beschikbaar gesteld moeten worden in een openbaar UBO-register.
- De Financial Intelligence Unit (FIU) en het DFSA moeten training en begeleiding bieden over hoe en wanneer Suspicious Transaction Reports (STR) moeten worden ingediend. Er moeten consequenties volgen voor die financiële instellingen en professionals, waaronder makelaars in onroerend goed en advocaten, die het nalaten om een STR in te dienen wanneer dit wettelijk vereist is.
- Nationale autoriteiten moeten een “passende” test uitvoeren op bedrijven en professionals die zich registreren voor het toezicht op het witwassen van geld om ervoor te zorgen dat ze aan de noodzakelijke vereisten voldoen en in staat zijn om aan hun verplichtingen te voldoen. Autoriteiten zouden bedrijven moeten sanctioneren die niet voldoen aan de registratievereisten.
- Dubai moet een wereldwijd voorbeeld geven en zijn en maatregelen ter bestrijding van witwassen opvoeren om aan te tonen dat het accepteren van illegale gelden voor transacties in onroerend goed niet worden getolereerd. Toezichthoudende instanties moeten worden verplicht om op jaarbasis gedetailleerde informatie over hun handhavingsactiviteiten te publiceren.