Amsterdam, 16 juli 2018 – Andrej Kramaric uit Kroatië werd op 7 juli jl. door Voetbal International uitgeroepen tot speler van de dag. De Kroaat wordt niet enkel geprezen om zijn spel. Zijn landgenoten zien de 27-jarige spits als strijder tegen corruptie.

De WK-finale halen. Een droom van veel Kroaten, maar niet een die veel werd voorspeld. Veel mensen waren gisteren getuige van de 4-2 nederlaag die Kroatië onderging tegen Frankrijk in de finale van het Wereldkampioenschap voetbal. Dat het behalen van de finale door Kroatië ook gepaard ging met verhalen rondom schimmige deals en politieke onrust, is een groot deel van diezelfde toeschouwers wellicht niet bekend.

De vurigen van Kroatië

Een primeur voor Kroatië, het behalen van de WK-finale. In 1998 haalde het team wél al de halve finale, toen ook tegen Frankrijk. De Fransen waren de Kroaten destijds met 2-1 de baas. Behalve enorme gevoelens van trots, riep de laatste wedstrijd van het huidige WK bovenal revanchegevoelens op. Helaas was die geestdrift, ook wel refererend aan de bijnaam van het Kroatische voetbalteam, Vatreni (‘de vurigen’), niet voldoende om het vuur daadwerkelijk te doen oplaaien.

Alhoewel de Kroaten natuurlijk hoopten op winst, is de finale voor hen al een overwinning op zich, aldus voetbalsocioloog Drazen Lalic. “Dit is het grootste sportsucces in de geschiedenis van Kroatië.” Ook in de media overheerst een sentiment van euforie, zo kopt de landelijke krant Novi List onder meer “Wees trots! Jullie zijn kampioenen!”. In Kroatië werd gisteren dan ook uitbundig feest gevierd. Het straatbeeld, geabsorbeerd door gevoelens van overwinning en trots, vertoonde een roodgeblokte voorstelling van onder meer zang en dans.

Bitterzoete nasmaak

Alhoewel de nederlaag geen grijze deken over het land neerlegt, is er enigszins sprake van een bitterzoete nasmaak. Aanvoerder Luka Modric, die tegen Rusland zijn team naar de halve finale trapte, heeft een celstraf van vijf jaar boven het hoofd hangen. De 32-jarige middenvelder, die recent nog werd verkozen tot beste speler van dit WK, wordt verdacht van meineed.

Modric groeide deels op in tijden van oorlog, waar hij in de schaduw van de bommenrook zijn toevlucht zocht in het voetballen op straat. Het duurde een aantal jaren voordat Dinamo Zagreb, de grootste voetbalclub van Kroatië, het talent van Modric in het vizier kreeg. Zdravko Mamic was destijds algemeen directeur van de club en tegelijkertijd één van de meest invloedrijke personen binnen het Kroatische voetbal. Mamic werd begin juni van dit jaar veroordeeld tot 6,5 jaar cel voor onder meer het verduisteren van 116 miljoen kuna (15,5 miljoen euro) bij Dinamo en het oplichten van de belastingdienst voor 12 miljoen kuna (1,8 miljoen euro).

Goud geld inkoppen

De voetbalmakelaar sloot met talloze jonge spelers, waarvan Modric er één was, twijfelachtige commissiedeals. Er werd afgesproken dat Mamic twintig procent van het toekomstige inkomen van de spelers zou ontvangen. Modric ontving ook nog een flat en een auto en moest zo ook naar aanleiding van de transfer naar Tottenham Hotspur 21 miljoen euro aan Mamic afstaan. In eerste instantie legde Modric in de rechtszaal een belastende verklaring af, waarna uit het niets een tweede verklaring volgde ten gunste van Mamic. Niet alleen Modric, ook sterspeler Dejan Lovren wordt meineed verweten. Mamic’ broer Zoran, hoofdcoach bij Al Ain FC (Arabische Emiraten), werd vier jaar en elf maanden opgelegd.

Mamic was niet in de rechtszaal aanwezig toen het vonnis luidde. De voetbalmakelaar zat op dat moment al in Bosnië en Herzegovina waar hij met een dubbel paspoort niets hoeft te vrezen, gezien het land niet verplicht is hem uit te leveren. Vlak na de uitspraak hield Mamic een persconferentie waarin hij zei niet van plan te zijn terug te keren naar Kroatië. “Ik ben geen lafaard, maar ook geen masochist”, zo zei hij. Hoe ver de gedragingen van Mamic strekken, moet nog blijken; zijn netwerk omvat onder meer invloedrijke politici, rechters en politiefunctionarissen.

Voorbeeldvoetbal

Overtuigende normen en waarden lijken niet altijd de hoogste prioriteit te hebben als het gaat om een succesvolle carrière. Toch liet Andrej Kramaric (27) zich niet door de mooie woorden van Mamic verleiden. De aanvaller, die nog ruim twintig minuten van de WK finale mocht proeven, is het symbool geworden van de weigering mee te doen aan de cultuur waar Mamic een hoofdrol in speelde. De cultuur die veel fans heeft doen vervreemden van het voetbal, zo schrijft The Guardian. Het scheelde weinig of Kramaric’ principes hadden hem bijna zijn carrière gekost.

Toen Kramaric in de jeugdelftallen van Dinamo opbloeide, werden hij en zijn familie al gauw door Mamic benaderd. Ze weigerden echter met hem in zee te gaan. Gevolg: de spits kwam nauwelijks meer van de bank af. Na meerdere transfers belandde hij in 2016 bij het Duitse Hoffenheim waar hij nog steeds speelt. Met zijn instelling trekt Kramaric aan het langste eind, nu zijn teamgenoten in afwachting zijn van een gevangenisstraf. Een instelling die veel bewondering wekt en bijdraagt aan de euforische wind die op dit moment langs de Adriatische kust waait.