Amsterdam, 7 augustus 2018 – Afgelopen nacht werd een nieuwe getuige gehoord in de rechtzaak tegen Trumps’ oud-campagnebegeleider Paul Manafort. Manafort wordt er van verdacht belastingontduiking en bankfraude te hebben gepleegd. De nieuwe verklaringen kwamen van Rick Gates, een voormalige medewerker van de verkiezingscampagne en lobbyist. Gates verklaarde onder ede dat hij samen met zijn mentor Manafort de wet heeft overtreden. De verklaringen zijn geuit in het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller. Begin dit jaar sloot Gates een deal om in ruil voor strafvermindering te getuigen tegen Manafort.
Paul Manafort
Manafort werkte vanaf begin 2016 tot augustus 2016 voor de verkiezingscampagne van Trump. In juni werd hij aangesteld als campagneleider. Later die zomer moest hij echter zijn ontslag indienen toen berichten over zijn banden met Rusland en de pro-Russische Oekraïense president Victor Janoekovitsj, van wie hij miljoenen dollars zou hebben ontvangen, naar buiten kwamen. Eind oktober van vorig jaar werden maar liefst twaalf officiële beschuldigingen aan zijn adres geuit in het onderzoek van Mueller en zijn lobby-activiteiten in het buitenland. Hij zou zich onder meer schuldig hebben gemaakt aan samenzweringen tegen de Verenigde Staten, valse en misleidende verklaringen hebben gegeven, en beschikken over niet-gemelde buitenlandse banktegoeden. Manafort verklaarde weliswaar eind oktober onschuldig te zijn, maar zit tot op heden nog vast. De verklaringen van Gates deden een nieuw licht schijnen op de zelfverklaarde onschuldigheid van Manafort. Gates, als kroongetuige in Mueller’s zaak, verklaarde onder ede dat de heren samen financiële constructies hadden opgezet om de inkomsten uit de lobbyactiviteiten in Oekraïne te faciliteren. Via off-shore bankrekeningen van Oekraïnse oligarchen zou het geld – circa dertig miljoen doller – naar hun eigen postbusfirma’s over zijn gemaakt. De inkomsten werden vervolgens niet gemeld aan de Amerikaanse belastingdienst. Manafort zou Gates bovendien hebben verplicht te zwijgen over deze strafbare activiteiten. De verklaring had niet enkel betrekking op Manafort’s acties. Gates verklaarde over zichzelf dat hij ‘enkele honderdduizenden dollars van Manafort’s adviesbureau heeft gestolen, door het invullen van valse onkostendeclaraties’. Zijn mentor zou hier niet van op de hoogte zijn geweest.
Het onderzoek van aanklager Mueller
De verklaringen van Gates zijn onderdeel van het onderzoek van openbaar aanklager Mueller naar de mogelijke beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen door Rusland, en de rol van het campagneteam van Trump. Daarnaast richt het onderzoek zich op mogelijke belemmering van de rechtsgang door Trump en zijn (zakelijke) belangen in Rusland. Mueller maakt er geen geheim van achter de entourage van Trump aan te zitten, en hij komt steeds meer dichterbij. Ook de strafbare feiten waarover vannacht door Gates is verklaard kunnen niet worden losgekoppeld van (de verkiezingscampagne van) Trump.
Aanklager Mueller heeft, in tegenstelling tot de eerste onderzoeker Comey, ‘carte blanche’. Hij heeft een vrijbrief om iedere link tussen het Kremlin en Trump te onderzoeken en kan naar verluidt niet door de president worden ontslagen. Reeds vorig jaar leek Mueller iets op het spoor te zijn toen hij een grand jury aanstelde. De verklaring aan het aders van Manafort is overigens niet de eerste doorbraak in het onderzoek; de Nederlandse advocaat Alexander van der Zwaan werd begin april van dit jaar veroordeeld tot 30 dagen cel en een boete van 20.000 dollar. Van der Zwaan bekende schuld aan het liegen tegen onderzoekers over zijn contacten met Gates, en een vermoedelijk voormalige Russische inlichtingenofficier. Deze zou in Oekraïne hebben gewerkt voor het lobbybedrijf van Manafort.