Amsterdam, 18 september 2018 – Het is vandaag weer de derde dinsdag van september en dat betekent dat het weer Prinsjesdag is. Zojuist is door de minister van financiën een aantal parlementaire stukken, waaronder de Miljoenennota en de Rijksbegroting, aan de Tweede Kamer aangeboden. De stukken geven weer welke voorstellen het kabinet omtrent de uitgaven, verplichtingen en inkomsten van de rijksoverheid voor het aankomende jaar doet. De stukken doen uit de doeken hoe Nederland er op dit moment (financieel) voor staat en welke verwachtingen bestaan voor 2019.
Weliswaar zijn de genoemde stukken financieel van aard, toch zijn deze ook relevant voor zaken die, volgens Transparency International, meer transparantie behoeven. Zo valt, net als voorgaande jaren, in de miljoenennota te lezen dat het kabinet voornemens is maatregelen te nemen teneinde belastingontwijking en (het illegale) belastingontduiking aan te pakken. Onder meer wordt voorgesteld om maatregelen te nemen die de belastinggrondslag van Nederland en andere landen te beschermen (pagina 50). Hiermee wordt bedoelt de waarde (of maatstaf) waarover de belasting wordt geheven.
Een ideaal (Nederlands) vestigingsklimaat
Al enige tijd bestaat een hevige discussie over de inrichting van het Nederlandse belastingklimaat, onder meer in het kader van het voorstel tot afschaffing van de dividendbelasting. Door het kabinet wordt beoogt een zo aantrekkelijk mogelijk vestigingsklimaat voor buitenlandse ondernemingen te creëren, bijvoorbeeld door de implementatie van voordelige belastingregels of het maken van gunstige afspraken met bedrijven. De creatie van een dergelijk klimaat brengt echter ook negatieve consequenties met zich mee, die (gedeeltelijk) gedragen moeten worden door Nederlandse burgers en ondernemers. Het is dan de vraag waar de grens ligt tussen het bevoordelen van ‘buitenstaanders’ teneinde hen te stimuleren zich in Nederland te vestigen, en het benadelen van ‘Nederlanders’ door bijvoorbeeld het verhogen van belastingen.
In het kader van deze ‘inrichting van de belastingen’ wordt in de Miljoenennota beschreven dat de vennootschapsbelasting en de dividendbelasting omlaag gaan, en de bronheffing die per 2021 op rente en royalty’s omhoog gaat. Volgens het kabinet brengen deze maatregelen met zich mee dat daardoor Nederland minder aantrekkelijk wordt voor bedrijven die niets toevoegen, maar slechts gebruik maken van de mazen in de wet om diens totale belastingdruk te verlagen. Daarbij kan gedacht worden aan het gebruik van Nederland (als vestigingsland) om geld door te laten stromen naar belastingparadijzen. De ministerraad stemde eerder dit jaar al in met dit voorstel.
Daarnaast is in de Miljoenennota beschreven dat ook een juridisch component, het netwerk van verdragen waarbij Nederland is ‘aangesloten’, minder vatbaar gemaakt moeten worden voor oneigenlijk gebruik. De inzet van het zogenoemde Multilateraal Verdrag zou dit met zich mee moeten brengen. Bovendien stelt het kabinet voor om het zelfreinigend vermogen van de sector te versterken door aan belastingadviseurs de verplichting op te leggen ‘potentieel agressieve belastingstructuren’ te melden bij de Belastingdienst en eventueel vergrijpboetes te openbaren.