Amsterdam, 18 oktober 2018 – Onderzoek van het internationale journalistieke samenwerkingsverband The CumEx Files toont aan dat Europese bankiers voor miljarden fraudeerden met dividendbelasting. Ook de Nederlandse belastingdienst zou naar schatting 152 miljoen euro hebben verloren aan de fraude met dividendbelasting.
Groepen bankiers, handelaren en hedgefondsen hebben jarenlang gefraudeerd met ingenieuze belastingconstructies waarmee ze onterecht dividendbelasting terugvroegen. Zo streken ze zeker 55,2 miljard euro op ten koste van Europese overheden. Dat blijkt uit onderzoek van het internationale journalistieke samenwerkingsverband The CumEx Files, waar ook Follow the Money (FTM) onderdeel van uitmaakt. The CumEx Files baseert zich op een 180 duizend pagina’s tellend dossier, bestaande uit stukken van banken en belasting- en advieskantoren. Tientallen journalisten uit twaalf Europese landen zijn onderdeel van dat consortium dat de resultaten publiceert in onder meer het Duitse Die Zeit, de Franse krant Le Monde en het Nederlandse onderzoeksplatform FTM.
CumCum en CumEx
De fraude zou door bankiers, handelaren en pensioenfondsen gepleegd door misbruik te maken van de mogelijkheid om betaalde dividendbelasting terug te vragen in een ander land. Overheden hebben dit met elkaar afgesproken om te voorkomen dat investeerders en andere eigenaren van aandelen twee keer dividendbelasting betalen. De fraudeurs zouden het echter hebben doen lijken alsof ze dividendbelasting hadden betaald, terwijl dat in werkelijkheid nooit was gebeurd. De fraude zou mogelijk zijn geweest door de aandelen even voor de uitbetaling van het dividend aan te kopen en de aandelen daarna weer te verkopen.
In de grootschalige fraude, die zich afspeelde in de periode 2001-2016, hanteerden de bankiers, handelaren en pensioenfondsen twee methoden om de belastingdiensten te benadelen. De eerste methode heet CumCum en hierbij komt het erop neer dat dividendbelasting wordt teruggevorderd terwijl men daar geen recht op heeft. Dit is belastingontwijking, een onrechtmatige daad maar niet illegaal. De tweede methode heet CumEx. Via een ingewikkelde constructie wordt dividendbelasting twee keer teruggevorderd terwijl men hier maar één keer recht op heeft – belastingontduiking en wél illegaal. CumEx zou niet zijn voorgekomen in Nederland maar CumCum wel.
De grootste slachtoffers van de dividendfraude
Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië zijn de grootste slachtoffers van deze frauduleuze praktijken. In Duitsland loopt sinds enkele jaren een groot strafrechtelijk onderzoek naar partijen die zich hieraan hebben schuldig gemaakt. In dat land heeft de fiscus volgens schattingen ruim 30 miljard euro verloren en er zijn aanwijzingen dat de fraude nog altijd doorgaat.
De Zwitserse private bank Sarasin wordt genoemd als één van de hoofdrolspelers in de miljardenfraude. Sarasin was in de tijd dat er werd gefraudeerd een dochterbedrijf van Rabobank. Ook ABN Amro was volgens het onderzoeksconsortium betrokken. Op FTM ontkennen de betrokken personen en instellingen dat ze onwetmatig hebben gehandeld. Volgens de journalistieke website is dat deels waar: veel landen zouden geen wetten hebben die de illegale CumEx-methode afdoende verbieden.
Volgens FTM is de Nederlandse fiscus evengoed 152 miljoen euro kwijt aan deze onrechtmatige praktijken. Dat geld zou verloren zijn gegaan aan de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley. De Belastingdienst meent dat de bank dit bedrag onterecht van ze heeft teruggevraagd door gebruik te maken van de CumCum-methode. In juli stelde de rechtbank in Haarlem de Nederlandse fiscus daarover in het ongelijk vanwege een gebrek aan onderbouwing van de beschuldiging.