Amsterdam, 11 oktober 2018 – Afgelopen week publiceerde de ‘International Centre for Asset Recovery’ de zevende editie van de Basel Anti-Money Laundering (AML) Index. Dit onderzoek richt zich op het witwassen van gelden, het tegengaan van terrorismefinanciering en overige relevante factoren zoals corruptie, transparantie en de rechtsstaat in 129 landen. De index biedt inzicht in de ontwikkeling, positief dan wel negatief, die de onderzochte landen het afgelopen jaar hebben doorgemaakt in het kader van onder meer anti-witwassen.
Het onderzoek wordt gebaseerd op een aantal objectieve indicatoren. Gedacht kan worden aan onder andere de bestrijding van witwassen of terrorismefinanciering, de mate van transparantie binnen de overheid, de omvang van de offshore-bankactiviteiten van een land en de score op de Corruption Perception Index (CPI). Op basis van de indicatoren worden de onderzochte landen gerangschikt op witwasrisico, tussen de 0 en 10. Hoe hoger een land scoort – hoe slechter het land ervoor staat – en zodoende een groter risico loopt in het kader van witwassen. Aldus betekent een toename in de lijst, een negatieve score. Grofweg zijn de scores tussen 0.0 en 4.9 (groen) goed, scores tussen de 5.0 en 5.9 (oranje) matig en scores vanaf 6.0 (rood) zeer matig tot slecht.
Nederland in de top 10 grootste dalers
De index wordt aangevoerd door Tadzjikistan met een score van 8.3, gevolgd door Mozambique en Afghanistan (8.28) en Laos (8.25). Deze landen lopen aldus een zeer hoog risico op witwassen. Onderaan de lijst prijkt als minst risicovol land Finland, met een score van 2.57, Estland (2.73) en Litouwen (3.12) volgen. Nederland staat op plek 88 (van de 129) met een score van 4.9, nog maar nét een groene score. Opvallend genoeg is Nederland, ten opzichte van vorig jaar, met maar liefst 0.6 punten gestegen.
Als gekeken wordt naar (een gedeelte van) de gehanteerde indicatoren, is een aantal andere indices relevant. Zo blijkt uit de nieuwste editie van de Financial Secrecy Index dat Nederland in de top 20 van de meest heimelijke landen wat betreft financiële dienstverlening staat. Ook scoorde Nederland afgelopen jaar haar laagste score ooit op de CPI van 2017.
Witwassen: een serieus probleem
De conclusies uit voorgaande onderzoeken dragen bij aan het beeld dat Nederland, anders dan vaak wordt gedacht, geen corruptie-vrij land is. Verdedigd zou zelfs kunnen worden dat de bestrijding van zaken als corruptie en witwassen de afgelopen jaren is verzwakt. Desalniettemin lijkt de serieuze aard en omvang van het probleem niet (voldoende) centraal te staan op de agenda van de overheid. Toen vorig jaar december werd ingestemd met de vijfde anti-witwasrichtlijn was de vierde nog niet (volledig) geïmplementeerd in Nederland. Met de implementatiewet werd pas op 10 juli jl. ingestemd, terwijl deze al op uiterlijk 26 juni 2017 geïmplementeerd had moeten zijn. Nederland heeft tot 11 januari 2020 om te voldoen aan de vijfde anti-witwasrichtlijn.