Amsterdam, 10 oktober 2018 – De deuren van Europa staan ​​open voor criminele en corrupte personen, dankzij lakse, ondoorzichtige en verkeerd beheerde Gouden Visumregelingen, blijkt uit een rapport dat vandaag is gepubliceerd door Transparency International en Global Witness. Volgens TI en Global Witness wordt het financiële voordeel van ‘burgerschap-door-investering’ programma’s ondermijnd door risico’s die voortvloeien uit onvoldoende due diligence, belangenconflicten en ruime discretionaire bevoegdheden.

“Als je veel geld hebt dat je met dubieuze middelen hebt aangeschaft, is het verstandig om een ​​nieuwe thuishaven te vinden ver weg van de plek waar je het gestolen hebt. Gouden Visa-programma’s bieden een veilige haven voor autoriteiten die beslag willen leggen op gestolen activa, en geven vrijheid te reizen zonder achterdocht te wekken”, aldus Naomi Hirst, een senior campagnevoerder bij Global Witness.

“Gezien deze inherente risico’s moeten de regelingen aan de hoogste normen van zorgvuldigheidscontroles voldoen, zodat landen weten wie zij welkom heten en waar hun geld vandaan komt. Helaas is dat niet wat we zien. Deze programma’s stellen landen bloot aan corrupte individuen, en riskeren de reputatie van winstbeluste regeringen die corruptiegevaren negeren en een race to the bottom aangaan”, vult Hirst aan.

Rus met Maltees burgerschap witwast €10 miljoen

Het rapport komt slechts enkele weken nadat de politie in Finland een makelaarskantoor is binnengevallen in het kader van een witwasoperatie van €10 miljoen, met in het centrum een Russische zakenman die naar verluidt het Maltese staatsburgerschap kocht.

Laure Brillaud, anti-money laundering policy officer bij Transparency International EU en co-auteur van het rapport zei: “Slecht beheerde regelingen stellen corrupte personen in staat om ongehinderd door de EU te reizen en werken en onze collectieve veiligheid te ondermijnen. Daarom is dringend actie vereist op EU-niveau. Brussel moet normen voor deze programma’s vaststellen en ervoor zorgen dat ze worden nageleefd in alle lidstaten die burgerschap en verblijfsvergunningen voor investeringen aanbieden.”

Gouden Visa-regeling heeft 25 miljard euro gegenereerd

Hoewel de Gouden Visa-programma’s nog steeds geheim worden gehouden, blijkt uit de beschikbare gegevens dat er in de afgelopen tien jaar ten minste zesduizend paspoorten en bijna 100.000 verblijfsvergunningen in de EU zijn verkocht. Spanje, Hongarije, Letland, Portugal en het Verenigd Koninkrijk hebben het hoogste aantal hiervan toegekend – elk meer dan 10.000 Gouden Visa-regelingen.

In alle lidstaten hebben de Gouden Visa-regelingen het afgelopen decennium ongeveer €25 miljard aan directe buitenlandse investeringen gegenereerd. Cyprus heeft sinds 2013 €4,8 miljard opgehaald, terwijl Malta sinds de start van de regeling in 2014 ongeveer €718 miljoen heeft binnengehaald. Cyprus, Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk lijken tussen de half en een miljard euro per jaar te verdienen aan de Gouden Visa-regeling.

Ondanks de grote bedragen die ermee gemoeid zijn, lijken Cyprus en Portugal de bron van rijkdom van de aanvragers niet in twijfel te trekken. In Malta kunnen aanvragers met een strafblad of onderwerp van onderzoek nog steeds worden beschouwd als in aanmerking komende personen onder “bijzondere omstandigheden”. In Portugal heeft 95 procent van de totale investeringen betrekking gehad op onroerend goed, wat heeft gezorgd voor een grotere druk op de woningmarkt en weinig heeft bijgedragen aan het creëren van werkgelegenheid. In Hongarije, Letland en het Verenigd Koninkrijk bedroegen de slagingspercentages van aanvragers zelfs 90 procent, waardoor twijfels rijzen over hoe selectief de controles op aanvragers in sommige lidstaten eigenlijk zijn.

Nederland met haar Gouden Visumregeling

Uit het onderzoek blijkt dat veel Europese landen mechanismen hebben ingesteld voor de facilitering van op investering gebaseerd burgerschap. Deze regelingen verschaffen een snelle route naar burgerschap of verblijf met lage vereisten voor fysieke aanwezigheid. Ook Nederland kent sinds 2013 zo’n Gouden Visumregeling. Hoe gaat dat in z’n werk? Op basis van de Regeling Buitenlandse Investeerders kunnen buitenlandse investeerders “eenvoudig een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen”, aldus de website van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

De voorwaarden voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning in Nederland zijn:

• Een investering van ten minste €1.250.000 in een Nederlands bedrijf of in een participatie- of Seedfonds;
• Bij investering in een Nederlands bedrijf wordt getoetst op de toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie. Die toegevoegde waarde blijkt als de investering aan 2 van de volgende 3 criteria voldoet:
  1. Binnen 5 jaar worden ten minste 10 arbeidsplaatsen gecreëerd;
  2. Een bijdrage aan vergroting van de innovativiteit van het Nederlandse bedrijf; dit kan onder meer blijken uit het inbrengen van een patent/octrooi, het investeren in innovativiteit, zowel technologisch als niet-technologisch of het investeren in een bedrijf dat behoort tot een topsector (Agri & Food, Chemie, Creatieve Industrie, Energie, High Tech, Logistiek, Tuinbouw, Life Science & Health en Water. Investeren in woningen valt niet onder de regeling);
  3. Er is een overige niet-financiële toegevoegde waarde, zoals specifieke kennis, netwerken, afnemers en actieve betrokkenheid van de investeerder.

Bij een investering in een participatiefonds dat lid is of wordt van de Vereniging van Nederlandse Participatiefondsen, of in een Seedfonds dat door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wordt erkend, vindt geen inhoudelijke toets plaats op de investering.

De verblijfsvergunning heeft een geldigheidsduur van 3 jaar en de investeerder en zijn gezinsleden zijn vrij op de Nederlandse arbeidsmarkt. De minimale termijn dat de investeerder in Nederland moet verblijven is 4 maanden binnen een periode van 12 maanden. Uit de nieuwe studie blijkt dat Nederland in de laatste vijf jaar 193 gouden visa heeft toegewezen op basis van de burgerschap-door-investeringsregeling. Hoeveel Nederland daarmee heeft opgehaald is onbekend.

TI roept EU-instellingen op

Omdat ingezetenschap en burgerschap toegekend door een lidstaat de hele EU beïnvloeden, roepen Transparency International en Global Witness de EU-instellingen op om:

• EU-wijde standaarden vast te stellen voor gouden visumregelingen, waaronder meer due diligence en transparantie;
• Identificeer en evalueer regelmatig de risico’s van regelingen voor de EU als geheel;
• Streef naar een uitbreiding van de anti-witwasregels, zodat deze van toepassing zijn op alle spelers in de gouden visumindustrie;
• Stel mechanismen in voor het verzamelen en coördineren van informatie over aanvragen, investeringen en afwijzingen;
• Start juridische procedures tegen lidstaten waarvan de regelingen de collectieve veiligheid van EU-landen zouden kunnen ondermijnen.

Het werk van Transparency International over ‘Gouden Visa’ wordt ondersteund door het Global Anti-Corruption Consortium, een baanbrekend partnerschap om de wereldwijde strijd tegen corruptie te versnellen door belangenbehartiging en onderzoeksjournalistiek samen te brengen, onder leiding van The Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP).

Het volledige rapport is hier beschikbaar.

Voor vragen of interviewverzoeken aan TI, kunt u contact opnemen met:
Lucinda Pearson (Brussel)
E: lpearson@transparency.org
T: +32 485 02 19 84

Michael Hornsby (Berlijn)
E: press@transparency.org
T: +49 30 34 38 20 666