Amsterdam, 28 december 2018 – In november heeft de Juridische Commissie van het Europees Parlement (JURI) vóór de EU-klokkenluidersrichtlijn gestemd. Nu blijkt echter dat de Juridische dienst van de Raad van de Europese Unie (JUR) de Europese Commissie heeft aangeraden klokkenluiders die informatie over belastingontwijking of -ontduiking lekken in een aparte regeling op te nemen. Een aparte regeling voor bescherming van “fiscale klokkenluiders” heeft echter weinig kans van slagen.
Na de schandalen van LuxLeaks, de Panama Papers en de Paradise Papers werd duidelijk dat ook in Europa op grote schaal belasting wordt ontdoken en ontweken. Toch werden zij die dit aan de kaak stelden niet altijd goed beschermd. De Europese Commissie stelde mede daarom in april dit jaar een richtlijn voor, die burgers, onderzoeksjournalisten en andere klokkenluiders beschermt wanneer zij misstanden aan het licht willen brengen.
Nu lijken juist diegenen die door deze wetgeving ter verantwoording geroepen worden alsnog de dans te kunnen ontspringen. Want wanneer voor klokkenluiders die misstanden in de belastingwereld in de openbaarheid willen brengen in een aparte regeling worden ondergebracht, is er grote kans de lidstaten die niet met de benodigde unanimiteit aan zullen nemen.
Memo gezien door POLITICO
Volgens JUR moet het voorstel in verschillende onderdelen opgesplitst worden. De combinatie van verschillende juridische grondslagen is namelijk alleen in uitzonderlijke omstandigheden gerechtvaardigd, aldus een memo van 14 december jl. Vanwege het toepasselijke beleidsterrein zouden fiscale zaken apart behandeld moeten worden. Hierbij wordt gerefereerd aan het beleidsterrein “Belastingen“, waar de EU slechts een beperkt mandaat heeft en alleen met unanimiteit beslist kan worden. Ook wordt in dat geval het Europees Parlement buiten spel gezet, omdat zij over dit onderwerp niet mee mogen beslissen.
Diverse EU lidstaten wilden niet reageren op het gelekte memo, omdat zij dit eerst in hun thuisland willen bespreken. De volgende vergadering van de Raad staat gepland in januari, tijdens het nieuwe Roemeense voorzitterschap.
Belastingen in de EU
Het is de vraag of de redenering van de JUR gevolgd moet worden. Immers, belastingwetgeving van een lidstaat mag in beginsel niet bijdragen aan het ontduiken van belasting in een ander land. Daarom is afgelopen jaren flinke vooruitgang geboekt op EU regelgeving die dit moet voorkomen. Zo is er het Europees actieplan en wordt er gewerkt aan diverse initiatieven, zoals het verbeteren van de uitwisseling van informatie tussen de EU-landen en de bestrijding van btw-fraude.
Bovendien zijn er diverse richtlijnen die transparantie op het gebied van belastingen betaald door bedrijven trachten te vergroten en hebben de lidstaten een gedragscode ondertekend, waarin zij afspreken elkaars belastinggrondslagen te respecteren en eerlijke regels omtrent vennootschapsbelasting te hanteren.
Op EU level wordt inmiddels een flink aantal fiscale zaken geregeld. Bescherming van klokkenluiders op dat gebied ligt dan ook voor de hand.