Amsterdam, 22 januari 2019 – Over precies één week, op 29 januari 2019 om 06:01 uur, lanceert Transparency International voor de 24ste keer haar jaarlijkse Corruption Perceptions Index (CPI). Dit jaar rangschikt de index 180 landen en gebieden op het vermeende niveau van corruptie in de publieke sector. Somalië en Zuid-Soedan werden gezien als de meest corrupte landen van 2017 en Nieuw-Zeeland als het minst corrupte land. Wie staat bovenaan de lijst in 2018 en waar staat Nederland dit jaar? Ontdek het op 29 januari wanneer we de CPI 2018 lanceren!
Zo’n 6 miljard mensen over de hele wereld leven met ernstige corruptieproblemen en uit de laatste Global Corruption Barometer van Transparency International bleek dat in 2017 bijna 1 op de 4 mensen wereldwijd steekpenningen moesten betalen om toegang tot openbare diensten te verkrijgen.
De Corruption Perceptions Index van Transparency International is een wereldwijd erkende benchmark voor corruptie en kan dienen als een risk management tool bij de invulling van risicobeoordelingsprocessen in veel bedrijven. De CPI biedt een jaarlijkse momentopname van de relatieve mate van corruptie door landen van over de hele wereld te rangschikken. De index rangschikt 180 landen op basis van gepercipieerde corruptie en omkoping in de publieke sector. In de CPI worden dus ervaringen en waarnemingen gerapporteerd, en geen harde cijfers. Op basis van 13 enquêtes met experts, kijkt onze analyse naar verbanden tussen corruptie, persvrijheid en de achteruitgang van burgerlijke vrijheden overal ter wereld. Overheden en organisaties kunnen de index gebruiken als benchmark om landen te classificeren waarvoor uitgebreid due dilligence onderzoek nodig is.
Corruption Perceptions Index meet waargenomen niveau van corruptie
Allereerst is het van belang dat de CPI gaat over corruptie binnen de publieke sector. Corruptie-incidenten binnen de private sector hebben over het algemeen geen invloed op de score van een land. Ten tweede meet de CPI het waargenomen niveau van corruptie. Een verandering in score weerspiegelt daarmee dus een verandering in de perceptie van mensen uit het bedrijfsleven en nationale deskundigen, wiens beschouwingen onderdeel uitmaken van de Corruption Perceptions Index. We weten dat deze waarnemingen een goede maatstaf zijn voor de werkelijke mate van corruptie, maar veranderingen in de perceptie kunnen bijvoorbeeld ook worden veroorzaakt door veranderingen in de beschikbare informatie over corruptie in een land.
De score van de Corruption Perceptions Index is opgebouwd uit dertien verschillende bronnen. Alle bronnen beoordelen de perceptie van corruptie in de publieke sector, maar ze hebben betrekking op verschillende aspecten van het probleem (en zijn afkomstig van verschillende perspectieven en mensen, zoals het bedrijfsleven versus academische deskundigen), die zouden kunnen leiden tot een iets andere beoordeling. Juist het feit dat de CPI-score is gebaseerd op meerdere bronnen, die verschillende aspecten van corruptie dekken, geeft kracht aan de index. Het dient als een rijke en betrouwbare bron bij het begrijpen van relatieve corruptieniveaus rond de wereld.
CPI 2017: hoogte- en dieptepunten
De index van 2017 liet zien dat de strijd tegen corruptie nog lang niet gestreden is. Ruim twee derde van de 180 landen op de index had een score onder de 50, waarbij 0 staat voor zeer corrupt en 100 voor zuiver op de graat. In de afgelopen zes jaar hebben veel landen ondanks hun inspanningen corruptie te bestrijden, nog steeds weinig tot geen vooruitgang geboekt. Net zoals in 2016, waren er ook in 2017 meer landen op de index die hun score hebben verslechterd dan landen waarvan de score is verbeterd. Ook Nederland behoorde tot de groep dalers op de lijst.
Nieuw-Zeeland presteerde het beste met een score van 89, op de voet gevolgd door drie Scandinavische landen: Denemarken (88), Finland (85) en Zweden (85). De best presterende regio in 2017 was West-Europa met een gemiddelde score van 66. Hoewel er geen enkel land is dat corruptievrij is, delen de landen aan de top dezelfde kenmerken wat betreft openbaarheid van bestuur, persvrijheid, burgerlijke vrijheden en onafhankelijke rechtsstelsels.
Voor het elfde jaar op een rij was Somalië de hekkensluiter van de index, met in 2017 een score van 9 op de index. Zuid-Soedan was tweede onderaan de lijst met een score van 12, gevolgd door Syrië (14) en Afghanistan (15). De slechtst presterende regio’s waren Sub-Sahara Afrika (gemiddelde score 32), en Oost-Europa & Centraal-Azië (gemiddelde score 34). Landen onderaan de index worden gekenmerkt door politieke instabiliteit, zwakke rechtsstaat en wijdverbreide straffeloosheid voor corruptie, lage persvrijheid en betrokkenheid maatschappelijk middenveld, en slecht bestuur.
Nederland in de Corruption Perceptions Index
Nederland behaalde in 2017 wederom de achtste plaats in de CPI 2017, net zoals in 2016. We deelden de 8ste plaats met Canada, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk. Ons land bleef hiermee net in de top 10 staan. Maar omdat de plaatsing op de lijst relatief is, en dus afhankelijk van de resultaten van de andere landen, is vooral de score van belang. Nederland kreeg in 2017 met 82 punten de laagste score in de laatste vijf jaar, in 2016 waren dit 83 punten en in 2015 nog 84 punten. De daling van Nederland werd in belangrijke mate veroorzaakt door lagere scores voor de indicatoren: kwaliteit van de democratie, goed bestuur en de kwaliteit van de rechtsstaat.
“Nederland haalt de laagste score ooit en gaat achteruit. Dat laat zien dat de perceptie van publieke corruptie in ons land toeneemt, iets dat weerspiegelt wordt in de keur aan rechtszaken vanwege corruptie en machtsmisbruik die Nederland recentelijk heeft gezien. De aandacht die aan corruptie wordt gegeven zou moeten resulteren in meer preventie, handhaving en vervolgingen van bedrijven en individuen voor gepleegde corruptie in binnen- en buitenland. Het veelgeprezen poldermodel, waarin stakeholders uit het bedrijfsleven en overheid met elkaar zakendoen, is blijkbaar aan het eroderen. Onder de vele negatieve consequenties die deze trend kan hebben, valt ook een mogelijke verslechtering van het Nederlandse investeringsklimaat”, zei Paul Vlaanderen, voorzitter van TI-NL, vorig jaar.
Benieuwd waar Nederland dit jaar staat op de Corruption Perceptions Index 2018? Ontdek het op 29 januari 2019 wanneer we de nieuwe CPI lanceren!
Corruption Perceptions Index 2018
Online beschikbaar op 29 januari 2019 (06:01 uur)
Via www.transparency.nl of www.transparency.org
Ondersteunend materiaal zal beschikbaar zijn en interviews kunnen worden georganiseerd. Voor eventuele persvragen kunt u contact opnemen met Lotte Rooijendijk, Communications & Project Officer TI-NL via communicatie@transparency.nl
Wil je meer weten? Meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het laatste nieuws rondom corruptie, fraude en omkoping. Wil je ons campagnewerk ondersteunen? Word dan lid van Transparency International Nederland.