Amsterdam, 29 mei 2019 – Vandaag lanceert Transparency International Nederland de 2e editie van Transparency in Corporate Reporting – TRAC 2018: een beoordeling van beursgenoteerde Nederlandse bedrijven met betrekking tot transparantie in publieke rapportages rondom anti-corruptie. TRAC 2018 bouwt voort op de bestaande werkzaamheden van TI-NL op het gebied van corruptiebestrijding in de private sector en op TRAC 2016.

TRAC 2018 evalueert het niveau van transparantie in corporate reporting door twintig grote en negen middelgrote- en kleine beursgenoteerde Nederlandse bedrijven. Met het TRAC rapport – Transparency in Corporate Reporting – heeft TI-NL geanalyseerd welke praktijken en tekortkomingen in Nederland bestaan ten aanzien van het publiek rapporteren van aan corruptie gerelateerde informatie door het bedrijfsleven. Hoewel Nederland altijd hoog scoort op de Corruption Perceptions Index (CPI) van Transparency International, geldt dit niet noodzakelijk voor de landen waar ons bedrijfsleven actief is. Nederlandse bedrijven zijn goed voor 3,2% van ‘s werelds export. Hierdoor hebben Nederlandse bedrijven te maken met landen variërend van de top tot de hekkensluiters van de CPI.

Corruptie in de private sector

Corruptie is een wijdverbreid fenomeen in internationale zakelijke transacties, waaronder handel en investeringen. Het roept ernstige morele en politieke zorgen op, ondermijnt goed bestuur en economische ontwikkeling en verstoort een gelijk speelveld. Corruptie is bovendien schadelijk voor de maatschappij waarin het plaatsvindt en voor het vertrouwen in publieke instituties en bedrijven. Het is dan ook van essentieel belang te erkennen dat grensoverschrijdende omkoping enorme negatieve gevolgen heeft voor de bevolking van getroffen landen. Ontwikkelde landen hebben zowel een eigenbelang als een verplichting – zoals ondertekenaar zijn van het VN-verdrag tegen corruptie – de nodige middelen te besteden om dit probleem grondig aan te pakken. De hoogste prioriteit moet worden gegeven aan corruptiezaken waarbij grote overheidsopdrachten en -vergunningen zijn betrokken, aangezien het niet voorkomen van deze vorm van corruptie ook de meest bijtende politieke en maatschappelijke gevolgen heeft.

Transparantie in bedrijfsrapportage kan als maatstaf dienen om te bepalen hoe bedrijven en andere entiteiten omgaan met corruptie. Het meten van deze factoren kan bedrijven verder aanmoedigen om op te treden tegen corruptie door benchmarks vast te stellen en de zichtbaarheid van hun activiteiten te vergroten. Hoewel uitgebreide en transparante rapportage over anti-corruptie niet garandeert dat een bedrijf zich volledig onthoudt van corrupte praktijken, kan het een sterke indicator zijn voor een gezonde bedrijfscultuur. Bovendien dient transparante rapportage als een solide signaal van toewijding en bereidheid om tegen corruptie op te treden en kan worden gebruikt om mogelijk wangedrag op te sporen en aan te pakken. Transparante bedrijfsrapportage maakt verder toezicht door belanghebbenden en het grote publiek mogelijk, waardoor bedrijven meer verantwoordelijk worden gehouden voor wat ze doen en wat ze niet doen.

Transparantie publieke rapportage in drie dimensies

Hoewel een uitgebreide publieke rapportage natuurlijk niet zeker stelt dat een bedrijf zich niet inlaat met corrupte transacties, is het wel een sterke indicator. Hierbij heeft TI-NL drie dimensies van externe rapportage geanalyseerd.

1. Rapportage over anti-corruptie programma’s

Laat zien:

• Welke primaire preventieve maatregelen tegen corruptie binnen een bedrijf bestaan
• De bereidheid van een bedrijf om corruptie te bestrijden (commitment)

2. Transparantie organisatie

Is noodzakelijk voor:

• Transparante bedrijfsstructuur – begrip over hoe een bedrijf in elkaar steekt
• Transparantie handelen binnen bedrijfsstructuur – verantwoording

3. Rapportage per land (Country-by-Country-Reporting)

Zodat burgers, investeerders en maatschappelijk middenveld kunnen monitoren:

• Welke bedrijven in hun land opereren of aanwezig zijn – verantwoording
• Wat een bedrijf bijdraagt aan belastingen en welke andere betalingen aan overheden worden gedaan

Conclusies TRAC 2018

Resultaten TRAC 2018 Index

Algemeen indexresultaat

Gemiddelde score grote bedrijven: 5,0 / 10 Gemiddelde score MKB: 4,7 / 10

• Zowel grote bedrijven als het MKB voeren over het algemeen een behoorlijk niveau van transparantie. Hoewel ze allebei hoog scoren op dimensies 1 en 2, blijven hun scores op dimensie 3 laag.
• Acht bedrijven ontvangen scores boven het gemiddelde van 5,0. Twee bedrijven scoorden precies 5,0. De andere tien scoorden onder 5,0. Alle beoordeelde bedrijven laten ruimte zien voor verbetering.
• Twee bedrijven hebben hun transparantiescore aanzienlijk verbeterd ten opzichte van 2016. Wereldhave over de drie dimensies van transparantie: van 65 tot 85 procent in dimensie 1, van 75 tot 100 procent in dimensie 2, en van 60 tot 80 procent in dimensie 3; NN Group verbeterde haar score in twee dimensies van transparantie: van 46 tot 92 procent in dimensie 1 en van 31 tot 100 procent in dimensie 2.

Anti-corruptie programma’s – ACP

Gemiddelde score grote bedrijven: 8,6 / 10 Gemiddelde score MKB: 5,0 / 10

• Alle bedrijven verbinden zich publiekelijk om te voldoen aan alle relevante wetten, (expliciet) inclusief anti-corruptiewetgeving. Desalniettemin ontbreekt een specifiek verbod op facilitation payments (faciliterende betalingen) bij de helft van de grote bedrijven en het gros van de MKB-bedrijven.
• Zowel grote bedrijven als het MKB hebben klokkenluidersregelingen geïmplementeerd, wat impliceert dat dit een belangrijk thema is voor beiden. Toch krijgt de helft van de MKB-bedrijven geen volledige score, terwijl slechts drie van de grote bedrijven hier geen volledige score op behalen.
• De meeste bedrijven verbieden politieke bijdragen of eisen dat ze openbaar worden gemaakt. Maar heel weinig bedrijven rapporteren over gemeenschapsbijdragen.
• Het MKB scoort laag op de volgende onderwerpen: steun vanuit het leiderschap voor anti-corruptie, het bieden van anti-corruptietraining voor werknemers en het topmanagement en de toepassing van het anticorruptie-programma op contractanten en leveranciers.

Organisatorische transparantie – OT

Gemiddelde score grote bedrijven: 5,0 / 10 Gemiddelde score MKB: 7,0 / 10

• De meeste bedrijven verstrekken informatie over hun volledig geconsolideerde dochterondernemingen. Bedrijven scoren lager in het bekendmaken van informatie over hun niet-volledig geconsolideerde dochterondernemingen.
• Bedrijven maken zelden melding van het land van bedrijfsactiviteiten van zowel hun volledig geconsolideerde dochterondernemingen als hun niet-volledig geconsolideerde dochterondernemingen.

Rapportage per land – CBCR

Gemiddelde score grote bedrijven: 1,5 / 10 Gemiddelde score MKB: 2,1 / 10

• De lage gemiddelde scores zijn een gevolg van het feit dat de meeste bedrijven financiële informatie alleen op regionale basis bekendmaken. Als cijfers voor afzonderlijke landen bekend worden gemaakt, worden doorgaans alleen de belangrijkste landen opgenomen.
• Hoewel filantropie populair lijkt, is rapportage hierover minder in trek. Veel bedrijven onthouden zich van transparantie over hun bijdragen aan de gemeenschap.

U kunt het volledige rapport hier downloaden.