Amsterdam, 19 juli 2019 – De Financial Intelligence Unit (FIU) komt met een nieuwe anti-corruptielijst voor banken, accountants, fiscalisten en trustkantoren. De lijst met 72 aanwijzingen en handvatten moet helpen bij het opsporen van corruptie en de detectie van bijvoorbeeld steekpenningen.
Bij de FIU moeten ongebruikelijke transacties worden gemeld; dat gebeurt zo’n 400.000 keer per jaar. Met analyses van de gemelde ongebruikelijke transacties poogt de FIU transacties en geldstromen bloot te leggen die te relateren zijn aan witwassen, financiering van terrorisme of onderliggende misdrijven. De overheid wil dat financiële dienstverleners meer doen om corruptie en fraude en corruptie in hun systemen op te sporen. Met de lijst moeten de meldplichtige instellingen beter toegerust zijn om corruptie te bestrijden.
Meldingsbereidheid verdachte transacties
Volgens FIU-hoofd Hennie Verbeek is de bereidheid om verdachte transacties te melden er zeker: “Voor banken, accountants en andere instellingen is melden verplicht. Maar ze willen ook liever niet met dit soort zaken geassocieerd worden. Wij zien dan ook een intrinsieke bereidheid om extra inspanningen te doen. Dat schept aan onze kant wel de verplichting om goede handvatten te geven. Deze checklist helpt daarbij.”
Verbeek realiseert zich dat daarmee een extra inspanning wordt gevraagd. “Maar dit is de enige manier om een goed beeld te krijgen van wat er allemaal omgaat in de financiële sector. Doen we dit niet, dan kunnen we de financiële wereld ook niet schoon houden. Daar hebben we elkaar echt voor nodig.”
Bekende zaken FIU
Een bekende zaak die met behulp van de FIU is rondgekomen, is het grote witwasonderzoek waarin ING voor 775 miljoen euro strafvervolging afkocht. Uit dat onderzoek bleek onder meer dat er via rekeningen van ING miljoenen dollars aan steekpenningen aan de dochter van de president van Oezbekistan waren betaald. ING ontving de boete, omdat de bank nalatig was geweest bij het melden van verdachte transacties.
Maar niet alleen ING kreeg in de afgelopen jaren een boete omdat de controle op witwassen en corruptie niet voldeed. Ook de Rabobank kreeg een miljoen euro aan boete en Triodos kreeg geen boete, maar werd wel op de vingers getikt voor een gebrekkige witwascontrole. Vorig jaar stelde De Nederlandsche Bank nog dat banken te weinig doen om witwaspraktijken te voorkomen. De boetes en waarschuwingen lijken de banken te hebben wakkergeschud. Dat bevestigt ook Verbeek: “De financiële instellingen zijn ontzettend hard aan het werk om de zaken goed op orde te krijgen. We zien dat ook terug in de meldingen die wij krijgen. Dat zijn er niet alleen meer, de kwaliteit wordt ook beter.”
Indicatoren op de anti-corruptielijst
De indicatoren op de lijst kunnen leiden tot een vermoeden van witwassen van de opbrengsten van corruptie of andere misdrijven. Ze kunnen afzonderlijk, in combinatie met elkaar, met andere indicatoren of andere bestaande informatie worden gebruikt.
De FIU vraagt financiële bedrijven met de nieuwe anti-corruptielijst nog nadrukkelijker om informatie over transacties die duiden op bijvoorbeeld steekpenningen. Zo staat er op de anti-corruptielijst onder meer dat steekpenningen zelden rechtstreeks gaan naar de ontvanger gaan, maar eerder naar familieleden of medewerkers.
Verder wordt er onder meer gewezen op het gebruik van stromannen die geldbedragen ontvangen welke hun legitieme salaris vaak aanzienlijk overschrijdt en het inzetten van derden, zoals aannemers, consultants en verkopers om de uitvoering van overheidsopdrachten te vergemakkelijken.
Anti-corruptielijst initiatief van 164 landen
De anti-corruptielijst geldt niet alleen voor Nederlandse financiële instellingen. De lijst is een initiatief van 164 landen die een eigen financiële inlichtingendienst hebben en zich hebben verenigd in de koepelorganisatie Egmont Group, een samenwerkingsverband gericht op het verbeteren van de internationale informatie-uitwisseling tussen FIU’s. Aan de hand van een aantal opgestelde corruptie-indicatoren is een proefproject van drie maanden gehouden. In Nederland hebben daaraan vier banken, vier accountantskantoren, vier trustkantoren en een creditkaartmaatschappij meegedaan. De proef heeft volgens de FIU drie dossiers met aanwijzingen voor corruptie opgeleverd, die zijn overgedragen aan de opsporingsdiensten.