Amsterdam, 16 december 2019 – Twee politieagenten van de eenheid Noord-Holland zijn gisteren op het politiebureau in Haarlem gearresteerd omdat ze worden verdacht van het lekken van vertrouwelijke politiegegevens aan de krant NRC. Transparency International Nederland maakt zich ernstige zorgen over de veiligheid van klokkenluiders binnen de Nationale Politie, na opeenvolgende alarmerende berichten.

Opgepakt vanwege contact met NRC over seksuele intimidatie

Een van de aangehouden personen is een hoofdagente die een belangrijke rol speelde als klokkenluider over misstanden binnen het Haagse politiebureau Hoefkade. Zij is al twintig jaar in dienst van de politie. Ze was wijkagent in Den Haag en is sinds maart dit jaar werkzaam in Noord-Holland.

In september diende de hoofdagente een klacht in bij de integriteitsafdeling van de politie wegens aanranding en seksuele intimidatie door de teamleider van politiebureau Haarlemmermeer. In het onderzoek naar de aanranding heeft het bureau Veiligheid Integriteit en Klachten van de politie Noord-Holland de telefoon uitgelezen van de gearresteerde agenten. Daaruit zou zijn gebleken dat ze contact hadden met de krant NRC. De vrouw kreeg bij het doen van haar melding steun van een politie-collega. Beide agenten zijn nu opgepakt en worden disciplinair onderzocht wegens „het mogelijk verstrekken van vertrouwelijke politiegegevens aan onbevoegden” in augustus en september 2019.

Tweede Kamerleden Monica de Boer (D66) en Maarten Groothuizen (D66) hebben Kamervragen aangekondigd over de aanhoudingen.

Opeenstapeling alarmerende berichten over veiligheid klokkenluiders

Eerder sprak Transparency International Nederland haar zorgen al uit over de veiligheid van klokkenluiders bij de Nationale Politie, naar aanleiding van in korte tijd opeenvolgende berichten. In juli van dit jaar nam politiecoach Carel Boers ontslag, omdat de leiding geen reactie gaf op zijn meldingen van grove misstanden in de top van de politie. Boers had tussen 2003 en 2019 honderden toptalenten van de politie onder zijn hoede gehad, als onderdeel van het leiderschapsprogramma van de politie. Vervolgens trok in september de Nationale Politiebond aan de bel, omdat de cultuur bij de Haagse politie onveilig zou zijn voor klokkenluiders. Gemelde misstanden, in dit geval ernstige discriminatie, geweld, ongewenste omgangsvormen binnen het Haagse team Hoefkade, hebben lang kunnen voortduren omdat de actie van de politieleiding op meldingen van medewerkers te traag en ongericht is. Agenten die wantoestanden aankaarten werden bestraft met overplaatsingen of worden weggepest. Enkele dagen na deze oproep werd de Haagse teamchef Aboualafa, die als een van de eersten de misstanden bij team Hoefkade aankaartte, op non-actief gesteld vanwege “gebrek aan verbinding”. Aboualafa werkte op dat moment 23 jaar bij de politie.

Begin oktober kwam ook naar buiten dat één van de Haagse klokkenluiders, de agent die gisteren is opgepakt, door haar nieuwe leidinggevende seksueel geïntimideerd zou zijn. De hoofdagente was weggepest in Den Haag nadat onder collega’s uitlekte dat ze bij het team Veiligheid Integriteit en Klachten (VIK) van de Haagse politie melding had gemaakt van misstanden bij de politie in de Schilderswijk. Op uitnodiging van de teamchef in Haarlemmermeer, die eerder zelf in Den Haag heeft gewerkt, en haar een veilige werkomgeving beloofde, is de hoofdagente overgestapt naar Haarlemmermeer. Vervolgens zou de teamchef de hoofdagente hebben aangerand en herhaaldelijk per app seksuele voorstellen hebben gestuurd. De betreffende teamleider, die leiding geeft aan 140 agenten, is sinds aanvang van het onderzoek in september naar huis gestuurd.

Terechte meldingen

Het onderzoek dat naar aanleiding van de melding van de klokkenluiders in Den Haan is gestart, is begin december afgerond. Uit het onderzoek bleek dat agenten van de Haagse Hoefkade inderdaad ontoelaatbaar gedrag hebben laten zien. Een agent krijgt strafontslag, een ander voorwaardelijk ontslag. Zes medewerkers krijgen een officiële waarschuwing wegens ongepast gedrag. Haagse hoofdcommissaris Paul van Musscher geeft expliciet toe dat de klokkenluiders terecht aan de bel trokken.

Betere behandeling klokkenluiders noodzaak

Transparency International Nederland maakt zich hard voor adequate klokkenluidersbescherming. Klokkenluiders zijn van onschatbare waarde bij het blootstellen van corruptie, fraude, wanbeheer en wangedrag. Vroege bekendmaking van een misstand of het vermoeden hiervan kan schade voorkomen, mensenrechten beschermen en helpen de rechtsstaat te behouden. Het hebben van goed beleid voor het omgaan met vermoedens van misstanden (meldbeleid) is in het belang van zowel de organisaties als hun medewerkers. Immers, misstanden kunnen in alle organisaties voorkomen en hebben een negatieve invloed op zowel de organisatie als het werkklimaat. Organisaties hebben er belang bij dat vermoedens van misstanden in een zo vroeg mogelijk stadium worden gesignaleerd en serieus worden onderzocht, én dat geconstateerde misstanden adequaat worden aangepakt. Daarbij moeten medewerkers erop kunnen vertrouwen dat, als zij een vermoeden van een misstand hebben en daarvan melding doen, de organisatie hen als melder beschermt tegen benadeling als gevolg van het feit dat zij een melding hebben gedaan.

Gezien de voorbeeldrol van de Nationale Politie en de afhandeling van eerdere meldingen roept deze kwestie veel vragen op. Die vragen betreffen niet alleen de behandeling van de melder, maar ook de cultuur bij de politie. Transparency International Nederland juicht toe dat hier nu Kamervragen over gesteld gaan worden.