Amsterdam, 30 januari 2020 – De bron achter de onthullingen over de van corruptie beschuldigde Isabel dos Santos blijkt Rui Pinto te zijn, de man die in 2017 ook al aan de basis stond van de Football Leaks. Rui Pinto zit inmiddels al 10 maanden in voorarrest, op verdenking van afpersing, sabotage, het op illegale wijze verkrijgen van informatie en schending van briefgeheim.

Klokkenluidersorganisatie PPLAAF heeft afgelopen maandag bekendgemaakt dat Rui Pinto de bron is achter de zogenaamde Luanda Leaks, de documenten die onthullen dat de Angolese zakenvrouw en voormalig presidentsdochter Dos Santos miljoenen verdiende met corruptie en zo een van de rijkste vrouwen van Afrika werd.

Luanda Leaks

Afgelopen week werd onthuld hoe Dos Santos als presidentsdochter grote belangen verwierf in olie, telecom en diamanten en circa 2 miljard euro zou hebben onttrokken aan de Angolese staatskas. Nederlandse trustkantoren speelden hierbij een belangrijke faciliterende rol. Ook het Nederlandse waterbouwbedrijf Van Oord was mogelijk betrokken bij een van de projecten van Dos Santos, waarbij drieduizend families met geweld uit hun huizen werden gezet om plaats te maken voor het stadsontwikkelingsproject.

De Luanda Leaks omvatten 715.000 documenten, waaronder e-mails, contracten en bankrekeningen, en werden via PPLAAF gedeeld met ICIJ, het internationaal collectief van onderzoeksjournalisten. Pinto wilde illegale activiteiten of activiteiten die tegen het algemeen belang ingaan onthullen, en vervulde naar eigen zeggen zijn burgerplicht.

Ondanks een rijkdom aan natuurlijke grondstoffen en een snel groeiende economie, blijft Angola een van de armste landen ter wereld met een grote ongelijkheid en veel corruptie. Op de Corruption Perceptions Index 2019 scoort Angola slechts 26 van de 100 punten en komt daarmee op een 146e plek. Enigszins hoopgevend is dat sinds het aftreden van José Eduardo Dos Santos als president in september 2017, Angola signifant beter is gaan scoren op de CPI.

Football Leaks

In 2017 deelde Pinto al meer dan zeventig miljoen documenten, waarvan veel strikt geheim, met Der Spiegel. Het Duitse weekblad analyseerde alle documenten samen met onderzoeksnetwerk European Investigative Collaborations (EIC), waar NRC deel van uitmaakt. Het leidde tot de zogenaamde Football Leaks. Deze onthullingen over illegale zaken in het profvoetbal, bijvoorbeeld miljardairs die ongeoorloofd geld in clubs pompen en oneerlijke concurrentie tussen clubs, waardoor de grote almaar machtiger worden en de kleine achterblijven, hebben de afgelopen jaren veel gevolgen gehad. In meerdere landen werden onderzoeken gestart naar spelers, hun agenten, advocaten en belastingadviseurs. Cristiano Ronaldo en andere internationale topspelers moesten miljoenen aan boetes en achterstallige belasting betalen.

Pinto: hacker of held?

Binnen de Europese Unie bestaat verdeeldheid over de rol van Pinto. Portugese autoriteiten zien hem als hacker die een misdrijf heeft begaan, de Franse justitie als getuige in het onderzoek naar door Football Leaks onthulde zaken. Transparency International Nederland onderstreept het belang van de informatie die Pinto, nu tot twee keer toe, naar buiten heeft gebracht, en pleit daarom voor een adequaat en eerlijk rechtsproces.