Amsterdam, 9 januari 2020 –  Als een van de eerste grote multinationals heeft Shell eind december vrijwillig publiek gemaakt hoeveel winstbelasting het per land betaalt. TI-NL juicht dit initiatief toe, omdat transparantie een belangrijke voorwaarde is voor het publieke en politieke debat over ‘Nederland belastingparadijs’.  

Een positief bericht om het nieuwe jaar mee te beginnen. Eind december 2019 publiceerde Shell het country-by-country rapport, waarin te lezen valt hoeveel belasting het in 2018 in welk land betaalde en hoe deze belasting zich verhoudt tot onder meer omzet, personeel en winst. Het verslag voldoet aan de richtlijnen van de Oeso. Dit vrijwillige initiatief is een belangrijke stap in de discussie over de belastingafdracht van multinationals.

Transparantie voorwaarde voor discussie

Transparantie is belangrijk voor de discussie over belastingafdracht van multinationals. Deze discussie is in Nederland al enige tijd aan de gang, zowel in de publieke opinie als op politiek niveau. Precieze cijfers ontbreken echter vaak, omdat bedrijven die niet publiceren. Wettelijk zijn ze niet verplicht de informatie die ze met de Belastingdienst moeten delen, het zogenaamde landenrapport, openbaar te maken. Ze kiezen daarnaast voor geheimhouding, omdat belastinggegevens concurrentiegevoelig zouden zijn, overheden dit zouden verbieden of de gegevens te ingewikkeld zouden zijn om goed te kunnen worden geïnterpreteerd. Die argumenten lijken door het initiatief van Shell te zijn ontkracht. TI-NL roept andere multinationals op het voorbeeld van Shell te volgen.

Transparantie bevordert de publieke en politieke discussie, onder andere doordat gerichter vragen kunnen worden gesteld door maatschappelijke organisaties, journalisten en politici. Ook kan het een prikkel zijn voor bedrijven om netjes belasting te betalen. Tot slot krijgen andere landen, bijvoorbeeld ontwikkelingslanden, nu toegang tot informatie die normaal voor hen verstoken blijft.

Ook overheid kan transparanter

TI-NL pleit voor transparantie over belastingbetaling, zowel van de kant van bedrijven als de overheid. De geheime afspraken die de Nederlandse Belastingdienst maakt met bedrijven voorafgaand aan hun vestiging in Nederland, de zogenaamde tax rulings, zouden ook transparanter moeten worden om publieke controle mogelijk te maken. Na jaren van internationale en nationale ophef over deze geheime rulings, worden sinds 1 juli 2019 geanonimiseerde samenvattingen gepubliceerd. Dit is een eerste stap richting echte transparantie.

Nederland belastingparadijs

Uit de publicatie van het fiscale jaarverslag van Shell, volgens de richtlijnen van de OESO, blijkt dat er net als eerdere jaren geen winstbelasting in Nederland wordt betaald, in 2018 omdat verliezen uit eerder jaren konden worden gecompenseerd. Volgens hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert toont dit maar weer aan dat Nederland het belastingregime voor multinationals moet herzien. Met name de ruimhartige aftrek van hoofdkantoorkosten moet volgens hem op de schop.

Eerder dit jaar werd Nederland door het Europees Parlement officieel tot belastingparadijs bestempeld, en stond het op nummer 4 op de lijst van belastingparadijzen wereldwijd, direct na de Britse Maagdeneilanden, Bermuda en de Kaaimaneilanden, maar voor Zwitserland en Luxemburg. Het gebrek aan transparantie in Nederland vormde een van de voornaamste redenen voor deze hoge score, samen met de hoogte van belastingen en het gebrek aan transparantie en de weinige wet- en regelgeving om belastingontwijking tegen te gaan.