Groningen, 27 maart 2020 – Het toezicht op accountantskantoren wordt flink aangescherpt. Minister Hoekstra van Financiën heeft de Tweede Kamer vorige week geïnformeerd dat veel aanbevelingen van de Commissie Toezicht Accountancysector worden overgenomen. Eén daarvan is dat de grootste accountantskantoren verplicht een raad van commissarissen aanstellen die meebeslist over beloningen.
De maatregelen zijn een reactie op het rapport van de door de minister zelf ingestelde Commissie Toezicht Accountancysector (CTA) van eind januari. Half januari verscheen al het rapport van de Monitoring Commissie Accountancy (MCA), dat na vijf jaar onderzoek concludeerde dat het de accountancysector zelf niet was gelukt de nodige kwaliteitsverbetering door te voeren.
Aangekondigde maatregelen
De raad van commissarissen krijgt als intern toezichtsorgaan inspraak op onderwerpen als kwaliteit, investeringen, bezoldiging en winstuitkering, waardoor de raad van bestuur niet langer zelfstandig over deze onderwerpen kan beslissen. Op dit moment besturen accountantskantoren zichzelf en hebben alleen de grootste vijf kantoren een raad van commissarissen. Die zijn pas enkele jaren geleden ingesteld en hebben weinig bevoegdheden ten opzichte van de raad van bestuur.
Ook wordt de AFM, als verantwoordelijke toezichthouder, feitelijk en juridisch opgedragen ál het toezicht uit te voeren. De uitvoerende bevoegdheden die nu bij de beroepsorganisaties NBA en SRA liggen, worden hiermee teruggehaald naar de AFM. De minister wil daarbij zorgen voor een laagdrempelige voorziening waar accountants en accountantsorganisaties melding kunnen maken bij de AFM van gebreken in door collega’s uitgevoerde controles.
Wat betreft financiële fraude deed de CTA de aanbevelingen meer aandacht voor het onderwerp in te ruimen in de wettelijke controles, forensische expertise standaard toe te voegen bij de controle van middelgrote en grote accountantskantoren en meer belangrijkheid aan het onderwerp te geven in de (permanente) educatie. Deze aanbevelingen laat de minister nog onderzoeken.
Een “kwartiermaker”, een onafhankelijk persoon, wordt op korte termijn aangewezen om de implementatie van de aanbevelingen te waarborgen.
De eerder door de MCA aanbevolen financiële muur tussen de controle- en adviesafdelingen van grote kantoren, alsook de door de MCA geadviseerde verplichte financiële buffer van 15% voor grote kantoren, zijn zowel door de CTA als de minister niet overgenomen.
Maatschappelijk belang accountants
Transparency International Nederland juicht de aangekondigde maatregelen toe. Accountantskantoren hebben het monopolie op het controleren en goedkeuren van de boeken van bedrijven en vervullen daarmee een belangrijke publieke taak. Beleggers, banken, bedrijven, werknemers en consumenten moeten erop kunnen vertrouwen dat de cijfers die een bedrijf presenteert waarheidsgetrouw zijn. Daarnaast adviseren accountants bedrijven over de naleving van de wet en moeten ze mogelijke fraude opsporen. Als accountants hun werk niet goed doen, is dat dus schadelijk voor de hele maatschappij. De kwaliteit van accountantscontroles ligt al jaren onder vuur door boekhoudschandalen zoals die rond het failliete Imtech en woningcorporatie Vestia.