Utrecht, 29 april 2020 – Vorige week werd bekend dat de agente die tot twee keer toe misstanden aankaartte bij de politie, ontslag wordt aangezegd. De agente wordt onder meer schending van haar ambtsgeheim en schending van haar ambtseed verweten. TI-NL maakt zich zorgen over de behandeling van klokkenluiders binnen de politie, en roept de Tweede Kamer op hierover duidelijkheid te vragen.
Het betreft een hoofdagente die een belangrijke rol speelde als klokkenluider over misstanden binnen het Haagse politiebureau Hoefkade, en later melding deed van aanranding en seksuele intimidatie door haar teamleider in Haarlemmermeer. Zij is al twintig jaar in dienst van de politie. Ze was wijkagent in Den Haag en is sinds maart 2019 werkzaam in Noord-Holland.
In december 2019 werd de agente, samen met een collega, gearresteerd op verdenking van lekken van politiegegevens aan de krant NRC. Inmiddels worden de twee ook beschuldigd van schending van andere regels en wetten.
Twee verschillende meldingen
De hoofdagente had eerder al bij het team Veiligheid Integriteit en Klachten (VIK) van de Haagse politie melding gemaakt van misstanden bij de politie in de Schilderswijk. Het onderzoek dat naar aanleiding van deze en andere meldingen van klokkenluiders in Den Haag is gestart, concludeerde in december 2019 dat agenten van de Haagse Hoefkade inderdaad ontoelaatbaar gedrag hebben laten zien. Een agent kreeg strafontslag, een ander voorwaardelijk ontslag. Zes medewerkers kregen een officiële waarschuwing wegens ongepast gedrag. Ook de Haagse hoofdcommissaris Paul van Musscher gaf expliciet toe dat de klokkenluiders terecht aan de bel trokken.
Nadat deze melding onder collega’s was uitgelekt, werd de hoofdagente weggepest in Den Haag. Op uitnodiging van de teamchef in Haarlemmermeer, die haar een veilige werkomgeving beloofde, is de hoofdagente overgestapt naar Haarlemmermeer. Vervolgens zou de teamchef de hoofdagente hebben aangerand en per app seksueel getinte berichten hebben gestuurd.
In september 2019 diende de hoofdagente een klacht in bij de integriteitsafdeling van de politie wegens aanranding en seksuele intimidatie door de teamleider van politiebureau Haarlemmermeer. In het onderzoek naar de aanranding heeft het bureau Veiligheid Integriteit en Klachten van de politie Noord-Holland de telefoon uitgelezen van de hoofdagente. Daaruit zou zijn gebleken dat ze contact hadden met de krant NRC. De vrouw kreeg bij het doen van haar melding steun van een politie-collega. Beide agenten werden half december 2019 opgepakt en disciplinair onderzocht wegens „het mogelijk verstrekken van vertrouwelijke politiegegevens aan onbevoegden” in augustus en september 2019. De betreffende teamleider is vervolgens in februari ontslagen op grond van “grensoverschrijdend gedag”.
Bescherming klokkenluiders politie wel op orde?
Transparency International Nederland (TI-NL) maakt zich hard voor adequate klokkenluidersbescherming. Klokkenluiders zijn van onschatbare waarde bij het blootstellen van corruptie, fraude, wanbeheer en wangedrag. Vroege bekendmaking van een misstand of het vermoeden hiervan kan schade voorkomen, mensenrechten beschermen en helpen de rechtsstaat te behouden. Het hebben van goed beleid voor het omgaan met vermoedens van misstanden (meldbeleid) is in het belang van zowel de organisaties als hun medewerkers. Immers, misstanden kunnen in alle organisaties voorkomen en hebben een negatieve invloed op zowel de organisatie als het werkklimaat. Organisaties hebben er belang bij dat vermoedens van misstanden in een zo vroeg mogelijk stadium worden gesignaleerd en serieus worden onderzocht, én dat geconstateerde misstanden adequaat worden aangepakt. Daarbij moeten medewerkers erop kunnen vertrouwen dat, als zij een vermoeden van een misstand hebben en daarvan melding doen, de organisatie hen als melder beschermt tegen benadeling als gevolg van het feit dat zij een melding hebben gedaan.
Gezien de voorbeeldrol van de Nationale Politie en de afhandeling van eerdere meldingen roept deze kwestie veel vragen op. Tweede Kamerleden Monica den Boer (D66) en Maarten Groothuizen (D66) hadden in december 2019 Kamervragen aangekondigd over de aanhoudingen. TI-NL roept de Tweede Kamer op snel meer duidelijkheid te vragen over de algemene veiligheid van klokkenluiders en de cultuur binnen de Nationale Politie.
Update 15-07-2021: De rechtbank Midden-Nederland oordeelt dat de teamleider van de politie in Haarlemmermeer ten onrechte is ontslagen wegens vermeend grensoverschrijdend gedrag. Volgens de rechtbank is er geen rekening gehouden met de context waarin mogelijk seksuele toespelingen zijn gemaakt. In het personeelsdossier wordt de hoofdagente ‘manipulatief’ genoemd. Ze zou zelf ook veelvuldig sociaal onaangepast gedrag hebben vertoond. Dit neemt niet weg dat haar eerste meldingen over misstanden bij de politie in de Schilderswijk blijven staan. Haar vertrek bij de Haagse politie laat zien dat er nog geen sprake is van een veilige meldcultuur binnen de Nederlandse politie.