Amsterdam, 11 december 2020 – In het kader van een betere klokkenluidersbescherming publiceert Transparency International Nederland vandaag de Speak Up Guidelines voor werknemers. Het eerste exemplaar hebben wij overhandigd aan Tuur Elzinga, vicevoorzitter van FNV. De guidelines dienen als handreiking om werknemers te helpen veilig melding te doen van een vermoeden van een misstand.

Klokkenluiders zijn van vitaal belang bij het blootstellen van corruptie, fraude en andere misstanden. Beschermingsmaatregelen zoals effectieve wetgeving op het gebied van klokkenluiders en gedegen interne meldregelingen kunnen mensen beschermen en aanmoedigen om zich uit te spreken tegen misstanden.

Bijna helft fraudegevallen ontdekt door klokkenluider

Klokkenluiden wordt erkend als een van de meest effectieve manieren om misstanden te identificeren en te voorkomen. Maar liefst 43% van alle fraudegevallen wordt ontdekt door een melding waarvan de helft afkomstig is van werknemers. De bekende corruptie- en fraudeschandalen zijn in veel gevallen aan het licht gekomen omdat werknemers ze hebben gemeld bij hun werkgever, toezichthouder of in de media. Er wordt zelfs aangenomen dat er meer gevallen van corruptie en fraude zijn onthuld door klokkenluiders dan enige andere actor – inclusief de politie of de media. Dat is op zich niet verrassend, aangezien werknemers de meest waarschijnlijke getuigen zijn van misstanden binnen hun organisaties. Veel werkgevers realiseren zich dat en moedigen hun werknemers aan op zich uit te spreken tegen wangedrag op de werkvloer. Zij erkennen de voordelen van het op de hoogte zijn van die zaken die fout (dreigen te) gaan binnen hun organisatie en maken gebruik van de gelegenheid het op te lossen voordat het leidt tot de afbreuk van normen en waarden en het verlies van reputatie, winst, aandeelhouders en klanten. Ze weten ook dat het doen van meldingen de kosten van fraude vermindert.

Desalniettemin, besluiten om je uit te spreken en een (vermoeden van een) misstand te melden, kan een ingrijpende ervaring zijn. Bovendien worden werknemers vaak onbewust klokkenluider. Ze zien of detecteren iets wat vreemd of niet goed is in de organisatie en worden gedurende het proces van hun melding een klokkenluider omdat hun melding niet (goed) is opgepakt. Klokkenluiders worden soms beschuldigd van een gebrek aan loyaliteit aan de mensen met of voor wie ze werken. Veel werknemers die een vermoeden van een misstand op de werkvloer hebben gemeld, zijn hun baan of kans op promotie verloren, geïsoleerd geraakt op het werk en hebben persoonlijk geleden. Daarom is het belangrijk dat potentiele melders op de hoogte zijn van de mogelijke risico’s die zij lopen na het doen van een melding en weten welke stappen ze kunnen nemen om deze risico’s te minimaliseren.

Speak Up guidelines voor werknemers in Nederland

De guidelines “How to Speak Up at the workplace in the Netherlands” zijn bedoeld om  (inter)nationale werknemers in Nederland te helpen de belangrijkste klokkenluiderswetgeving, de Wet Huis voor Klokkenluiders, te begrijpen en welke vragen je moet stellen en stappen je moet doorlopen om wettelijke bescherming te kunnen genieten. De guidelines geven ook praktische tips over hoe je veilig een melding kan doen.

U kunt de PDF-versie van de werknemersguidelines hier downloaden: Speak Up Guidelines voor werknemers

Op 8 december jl. heeft TI-NL de Speak Up Guidelines voor werkgevers gepubliceerd en het eerste exemplaar aangeboden aan AWVN. Deze guidelines bieden handvatten aan de werkgever om een werkplek te creëren waar haar werknemers zich veilig voelen om vermoedens van misstanden aan te kaarten.

Voor (pers)vragen kunt u mailen naar communicatie@transparency.nl of bellen naar 0681083627.