Amsterdam, 10 december 2020 – Op 8 december jl. vond de wereldpremière van de documentaire ‘In de ban van de bom’ over klokkenluider Frits Veerman plaats. Leden van Transparency International Nederland (TI-NL) en Young TI waren uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn. Na de vertoning van de documentaire ging Lousewies van der Laan, directeur van TI-NL, in gesprek met Frits Veerman en documentairemaker Frans Bromet. De avond werd afgesloten met de uitreiking van de Young TI Spotlight Award aan de heer Veerman. “Deze documentaire laat zien wat het melden van een misstand met je leven kan doen,” aldus Lousewies van der Laan.
De documentaire toont het verhaal van Frits Veerman, één van de eerste klokkenluiders van Nederland. In de jaren zeventig van de vorige eeuw luidt hij de noodklok, wanneer zijn Pakistaanse collega Abdul Khan nucleaire gegevens eigen maakt en Nederland uit smokkelt. Het heeft gigantische geopolitieke gevolgen: Pakistan ontwikkelt zich tot een atoommacht en de informatie wordt doorverkocht aan landen als Iran en Noord-Korea. En ook voor de heer Veerman heeft het grootse gevolgen. Het wordt hem niet in dank afgenomen, dat hij de praktijken van Khan aan het licht brengt en zich vastbijt in de zaak. De (inter)nationale politiek en het bedrijfsleven blijken belangen te hebben bij het lekken van de geheime informatie. Veerman verliest zijn baan, krijgt regelmatig de Binnenlandse Veiligheidsdienst (de voormalige AIVD) op bezoek, en zit zelfs een tijd vast. Ondertussen negeert de overheid Veerman stelselmatig, wanneer hij om openbaarheid van documenten vraagt die zijn onrechtmatige behandeling kunnen bevestigen. Inmiddels voert Frits Veerman al meer dan 40 jaar een tomeloze strijd om de waarheid boven water te krijgen.
Nagesprek met Frits Veerman en Frans Bromet
Na afloop van de indrukwekkende documentaire was er ruimte voor een nagesprek met beide heren. Het (virtueel aanwezige) publiek vuurde genoeg vragen op Veerman en Bromet af. De verbetering van de klokkenluidersbescherming, waarvoor Transparency International zich onlangs nog hard maakte tijdens een sessie van de Verenigde Naties, kwam al gauw aan bod. Volgens de heer Veerman moet er een betere bescherming voor klokkenluiders komen. Dat moet op een juridisch vaste basis, per land of Europees georganiseerd. De heer Bromet voegde hieraan toe dat het Huis voor Klokkenluiders de vaak eenzame klokkenluiders ook financiële ondersteuning moet aanbieden in de strijd met het vermogende bedrijfsleven of de overheid. Daarnaast onderzoekt het Huis voor Klokkkenluiders alleen de werknemer-werkgever relatie. De relatie met de overheid, of in dit geval de BVD, blijft buiten schot. De heer Veerman wil gerehabiliteerd worden door ex-werkgever én overheid, want zij hebben hem beide schade berokkend.
Ondanks alles wat Veerman heeft moeten doorstaan, blijft hij strijdbaar. Bromet benadrukt de gedreven persoonlijkheid van veel klokkenluiders. Er komt veel af op mensen die misstanden aan de kaak stellen, maar ze blijven een bepaalde ‘drive’ hebben. Veerman raadt andere klokkenluiders aan standvastig te blijven. Zeker als het een gigantisch geo-strategisch vraagstuk betreft, zoals in het geval van de heer Veerman. “Ik ben vastberaden. We hebben een overheid die samen met multinationals nucleaire kennis heeft gedeeld, alleen maar voor winstbejag. Dat zijn criminele activiteiten.”
Het hele nagesprek kunt u hieronder bekijken.
Young TI reikt Spotlight Award uit aan Veerman
Het jongerenplatform van TI-NL, Young TI, reikte na afloop van het vraaggesprek voor het eerst de Spotlight Award uit. Deze award is bedoeld voor personen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor transparantie en integriteit. Als bewondering voor de moed die Frits Veerman heeft getoond in het aan de kaak stellen van atoomspionage en de rol van de overheid hierbij, mocht hij het eerste exemplaar in ontvangst nemen. Maartje de Vroege, voorzitter Young TI, licht toe: “Tot op de dag van vandaag blijft Frits Veerman zich inzetten voor de goede zaak, ondanks de offers die hij al meer dan 40 jaar hiervoor heeft moeten brengen, waardoor hij deze award meer dan verdient.”
Een zichtbaar onder de indruk zijnde Frits Veerman nam de Spotlight Award in ontvangst, waarna hij nog eenmaal tot alle potentiële klokkenluiders van Nederland sprak: “Ik vind dat mensen bepaalde dingen niet onder het tapijt moeten schuiven, en er gewoon tegenin moeten gaan als het algemeen belang daarmee gediend is. Als er grote misstanden zijn, dan moet je daarvoor opkomen.”
Transparency International Nederland zet zich al jaren in voor betere klokkenluidersbescherming. Tijdens de evaluatie van de Wet Huis voor klokkenluiders heeft TI-NL onder andere aanbevolen dat de bescherming van klokkenluiders voorop moet worden gesteld.
TI-NL wenst Frits Veerman nogmaals heel veel succes in zijn strijd voor erkenning, en dankt Frans Bromet en zijn team voor de prachtige documentaire.
Voor eventuele (pers)vragen kunt u mailen naar communicatie@transparency.nl of bellen naar 0681083627.