Amsterdam, 12 februari 2021 – Op 7 december 2020 vond de interne webcast ‘Your role in detecting bribery and corruption’ van de ABN AMRO plaats. Wereldwijde corruptie, omkoping en de rol van de banken in het tegengaan van dit soort malafide praktijken stonden centraal. Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland (TI-NL) was één van de sprekers: ‘Banken zijn cruciaal in de strijd tegen corruptie. Jullie zijn de poortwachters.’
De discussie over de persoonlijke aansprakelijkheid en vervolging van natuurlijke personen in corruptiezaken kwam onder meer aan bod. Ons land gaat nauwelijks over tot veroordeling in dergelijke kwesties. In plaats daarvan worden er deals gesloten met bedrijven, waardoor individuen weg lijken te komen met criminele activiteiten. Een gemiste kans volgens Van der Laan: ‘Als mensen individueel aansprakelijk worden gehouden, dan kan dat mensen echt wakker schudden.’ Daarom wil TI-NL af van het omvangrijke Nederlandse schikkingsbeleid. Onlangs was er een positieve ontwikkeling te constateren: het Gerechtshof in Den Haag oordeelde dat oud-ING-topman Ralph Hamers alsnog strafrechtelijk moet worden worden vervolgd voor zijn rol in een witwasaffaire, waarvoor ING al een schikking van 775 miljoen euro betaalde in 2018.
Tegelijkertijd heeft TI-NL ook oog voor de andere kant: ‘Als mensen denken individueel te worden veroordeeld, zijn ze wellicht minder geneigd om open kaart te spelen’, aldus Van der Laan. Daarom wil Transparency International meer onderzoek doen naar de ‘best practices’ van landen.
De rol van banken: uitvoerig klantenonderzoek
Banken kunnen een grote rol spelen bij het tegengaan van corrupte praktijken en spelen een grote rol in het anti-corruptieproces: ‘Banken zijn cruciaal. Ze zijn de poortwachters van het financiële stelsel. Ze hebben toegang tot geldstromen en beschikken over essentiële informatie om corruptie en witwassen te stoppen’, aldus Van der Laan. Dat is van groot belang voor een betere wereld, want corruptie is één van de grote aanjagers van armoede. Ook ondermijnt corruptie het vertrouwen van mensen in het bedrijfsleven en de politiek. Het is een wereldwijd probleem, maar dient lokaal, regionaal en nationaal te worden getackeld, onder andere door banken. Om corruptie aan banden te leggen, moeten banken bijvoorbeeld uitvoerig klantenonderzoek doen. Bewustwording van de significantie van compliance en het bestrijden van corruptie bij werknemers van banken is volgens TI-NL dan ook van ongekend belang.
Maar wordt de vertrouwensband tussen bank en een langdurige klant niet geschaad met het voortdurend stellen van dezelfde soort vragen? ‘In het huwelijk gebeuren er ook vreemde dingen, en die persoon ken je ook al heel lang. En mensen kunnen ook ergens in verzeild raken. Ze voelen wellicht schaamte. Dus misschien worden klanten juist geholpen als je zulke moeilijke vragen stelt’, geeft Van der Laan aan. Werknemers van banken moeten hun eigen rol in het tegengaan van corruptie niet onderschatten. Ze moeten vooral melding doen bij de compliance officer of het bestuur. ‘Als je aan het eind van de dag een gevoel hebt, dat iets niet klopt, dan is dat beangstigend. En misschien denk je dat het niet relevant is, maar het kan grote gevolgen hebben.’
Een recent voorbeeld is het boekhoudschandaal rondom het fintech bedrijf Wirecard en de controlerend accountant EY, waarbij ING en ABN AMRO grote kredietverstrekkers waren. De banken leenden Wirecard miljoenen, die zij naar alle waarschijnlijkheid nooit meer terugzien. ABN AMRO was ‘joint bookrunner’, en had dus kritische vragen moeten stellen aan de accountant en het management.
BIF-lid worden? Dat kan!
Transparency International benadrukt dat Nederlandse bedrijven op grote schaal betrokken zijn bij buitenlandse corruptie. Maar ook binnen Nederland ligt er een grote uitdaging op dit gebied. De georganiseerde misdaad wast zijn crimineel verkregen gelden wit door middel van legitieme bedrijven. Er is dus nog een hoop te winnen in de strijd tegen corruptie. Of zoals Van der Laan het omschreef: ‘we hebben elkaar allemaal nodig in de strijd tegen corruptie.’ Daarom is TI-NL ook blij dat het de ABN AMRO tot BIF-lid mag rekenen en een bijdrage mocht leveren aan dit seminar.
Wilt u ook BIF-lid worden? Dat kan! Het is mogelijk voor bedrijven om institutioneel lid te worden. Hier kunt u terecht voor meer informatie over het worden van BIF-lid.
Voor (pers)vragen kunt u mailen naar communicatie@transparency.nl of bellen naar 0681083627.