Amsterdam, 3 mei 2021 – De afgelopen weken berichtten verschillende media over de prominente Limburgse CDA’er Herman Vrehen. Hij zou subsidiegeld hebben doorgesluisd naar zijn eigen bv’s. Transparency International Nederland reflecteert op dit schandaal en het belang van lokale integriteit.
Herman Vrehen was in de periode van 2003 tot 2009 namens het CDA gedeputeerde van Limburg voor economische zaken en financiën. Na zijn vertrek bouwde hij een breed netwerk op van verschillende stichtingen en bedrijven gericht op groen- en bosonderhoud voor gemeenten en provincies. Sinds 2013 was Vrehen directeur van de Stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL). In maart van dit jaar raakte hij in opspraak na berichtgeving in NRC dat hij geld van deze stichting zou hebben weggesluisd naar zijn eigen bv’s. Het zou gaan om honderdduizenden euro’s, die zouden zijn doorgestroomd middels het inhuren van medewerkers voor de stichting via zijn eigen bedrijven, het verkopen van producten van zijn eigen bedrijven via de stichting, en het laten inhuren van zichzelf tegen te hoge tarieven. Subsidiestromen, vooral afkomstig uit Limburgse gemeenten en het provinciebestuur, zouden op deze manier bij Vrehen zelf zijn beland.
Opgestapt en ontslagen
Verschillende partijgenoten in het provinciebestuur hielpen de bedrijven van Vrehen volgens NRC aan opdrachten. Zo wordt BosWerkt BV bij naam genoemd in het CDA Limburg verkiezingsprogramma 2015-2019, net als in het laatste verkiezingsprogramma van de lokale partij. Het bedrijf moest volgens de programma’s door de provincie worden ingezet voor het behoud van natuurschoon. Zowel het laten inhuren van zichzelf voor hoge tarieven als het inhuren van werknemers via de eigen bedrijven van Vrehen, zou bekend zijn geweest bij de raad van toezicht van IKL. Voorzitter van de raad van toezicht was Dieudonné Akkermans, tevens oud-voorzitter van het CDA Limburg en burgemeester van Eijsden-Margraten. Een van de bv’s van Vrehen zou bovendien overheidsopdrachten via CDA-bestuurders hebben ontvangen, zelfs voordat de bv daadwerkelijk was opgericht.
Naar aanleiding van het integriteitsschandaal stapte het volledige college van Gedeputeerde Staten van Limburg op, net als gouverneur Theo Bovens (CDA). Eerder verlieten de CDA-gedeputeerden Ger Koopmans en Hubert Mackus het college al. Herman Vrehen is ontslagen als directeur van IKL en ontheven uit zijn functie als bestuurslid van de coöperatie Natuurrijk Limburg, die betrokken was bij IKL. Ook andere organisaties met IKL samenwerkten, verkeren door het schandaal in een bestuurscrisis. Verder werd afgelopen maand bekend dat Dieudonné Akkermans opstapt als burgemeester van Eijsden-Margraten.
Het belang van lokale integriteit
Het is niet voor het eerst dat Vrehen in opspraak is. Als CDA-gedeputeerde in Limburg trad hij af vanwege mogelijke integriteitsschendingen. Nu is de vraag of dat heeft geholpen. De hechte banden met zijn partijgenoten zouden immers tot een baan als directeur van IKL hebben geleid. Deze zouden bovendien de onjuiste subsidiestromen naar zijn bv’s mogelijk hebben gemaakt. Ten koste van gemeente- en provinciegeld. Ook valt op dat veel oud-politici in Limburg zouden zijn ingehuurd voor betaalde klussen met hoge uitbetalingen.
Transparency International Nederland hecht groot belang aan integriteit op lokaal niveau: in bestuursorganen van gemeenten en provincies. Lokale overheden zijn verantwoordelijk voor verschillende essentiële publieke diensten en zijn een direct aanspreekpunt voor burgers. Het integer handelen van lokale overheden is daarom van groot belang voor het waarborgen van de democratie en integriteit op nationaal niveau. Hopelijk leiden de verschillende integriteitskwesties die zich in het verleden hebben afgespeeld in Limburg tot de implementatie nieuwe en verbeterde lokale integriteitssystemen in de provincie. Een meerderheid van de Provinciale Staten van Limburg steunt een onderzoek naar de bestuurscultuur in de provincie. Ook worden oud-politici niet langer ingehuurd voor banen en betaalde klussen. Dat zijn stappen in de goede richting.