Amsterdam, 3 juni 2021 – Vanaf vandaag zijn op het online platform van TI-NL Integrity Watch NL ook de gegevens van de nieuwe Tweede Kamerleden terug te vinden. Integrity Watch NL maakt het gemakkelijker voor burgers en journalisten om toezicht te houden op potentiële belangenverstrengeling in de Nederlandse politiek. Op de website www.integritywatch.nl worden alle giften, reizen en nevenactiviteiten die door de Eerste en Tweede Kamerleden zijn geregistreerd, overzichtelijk weergegeven. Met de nieuwe update zijn nu ook de registraties van de nieuw toegetreden Kamerleden inzichtelijk gemaakt.
Bij het bekijken van de nevenfuncties van de nieuwe Kamerleden vallen enkele dingen op. In de eerste plaats maken veel Kamerleden gebruik van een terugkeerregeling bij het Ministerie waar ze voor hun functie als Kamerlid werkzaam waren. Voorbeelden hiervan zijn Raoul Boucke (D66) en Roelien Kamminga (VVD) die respectievelijk kunnen terugkeren naar het Ministerie van Infrastructuur een Waterstaat en het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Een aantal Kamerleden, zoals Hans Smolders (Van Haga) en Stephan van Baarle (DENK) zijn naast hun functie als Kamerlid ook nog gemeenteraadslid. 12 van de 69 nieuwe Kamerleden (17%) heeft geen nevenfunctie opgegeven in het register.
Strenger toezicht noodzakelijk
Transparency International Nederland (TI-NL) pleit al lange tijd voor strenger toezicht en handhaving op naleving van de integriteitsregels van de Eerste en Tweede Kamer. Uit onderzoek van Zembla in november 2020 bleek dat nog veel Kamerleden de registers niet (volledig) invulden. Om belangenverstrengeling te voorkomen, moet het duidelijk zijn of Kamerleden belangen hebben buiten het partijbelang, bijvoorbeeld omdat ze een nevenfunctie hebben in een bepaalde sector of een gift ontvangen van een lobbyist. Correcte en volledige registratie van nevenfuncties, giften en reizen is daarom van groot belang voor de transparantie van besluitvorming en het publiek vertrouwen in de politiek.
Onder druk van de Groep Staten tegen Corruptie (GRECO), het anti-corruptieorgaan van de Raad van Europa, nam de Tweede Kamer in oktober 2020 een nieuwe gedragscode aan. Deze gedragscode trad in april 2021 in werking, waarbij ook een College van onderzoek integriteit werd ingesteld. Dit College heeft tot taak om klachten aangaande schending van de Gedragscode voor Kamerleden te behandelen.
Twijfels over effectiviteit
Hoewel dit stappen in de goede richting zijn, twijfelt TI-NL aan de effectiviteit van de gedragscode. Het College reageert alleen op klachten en kan niet uit eigen initiatief een onderzoek starten. Bovendien moet een eventuele sanctie door de Kamer zelf worden opgelegd, wat zorgt voor een risico op politieke afwegingen. De komende tijd zal TI-NL zich blijven inzetten om de benodigde aanpassingen aan de gedragscode teweeg te brengen, om zo bij te dragen aan betere verantwoording met als doel meer politieke integriteit.