Amsterdam, 6 juli 2021 – De aanpak van corruptie door de douane in de Rotterdamse haven schiet tekort. Dat blijkt uit een rapport van KPMG, dat staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) afgelopen donderdag aanbood aan de Tweede Kamer.

De huidige aanpak van corruptie is volgens de onderzoekers te weinig specifiek gericht op de Rotterdamse haven, en bovendien niet up-to-date, blijkt uit het rapport van KPMG. Zo ontbreekt het aan handvatten die medewerkers van de douane kunnen inzetten om signalen van corruptie te herkennen. In plaats daarvan hanteren zij normen en waarden ‘gebaseerd op eigen inzichten en ervaringen om te bepalen wat de belangrijkste gedragsregels en integriteits- en corruptierisico’s zijn’, aldus het rapport. Ook zou de aanpak te veel gedreven zijn door incidenten.

Data-analyse

De bestaande maatregelen om corruptie tegen te gaan, zijn vooral gericht op douaniers in risicovolle functies. Maar ook douaniers op minder risicovolle plekken in de organisatie zijn vanwege hun informatie potentieel doelwit voor criminele infiltratie, stellen de onderzoekers. Verder is de kennis over corruptierisico’s binnen de douane versnipperd aanwezig. Leidinggevenden zouden over te weinig actuele en grondige kennis over corruptierisico’s beschikken. En de wél aanwezige kennis en informatie wordt niet altijd centraal vastgelegd en gedeeld.

De onderzoekers concluderen dan ook: ‘De huidige perceptie en kennis van corruptierisico’s van medewerkers en leidinggevenden sluit niet aan bij de aard en omvang van de risico’s zoals geschetst in de literatuur en door externe experts.’ Zij adviseren voor de gehele douane onder meer om een handreiking op te stellen met gedragsnormen gericht op corruptierisico’s. Ook zou de douane een centrale compliance functie moeten krijgen, die de leiding neemt bij de aanpak van corruptie. Een andere manier om corruptie te bestrijden, is het gebruik van data-analyse om corruptiesignalen sneller op te sporen.

Niet nieuw

Begin 2020 kwam al naar buiten dat meerdere douaniers van de Rotterdamse haven hadden samengewerkt met criminelen voor de invoer van grote partijen drugs. En ook in eerdere jaren speelden corruptiezaken bij de douane. Al meerdere jaren is dus bekend dat de Rotterdamse haven als belangrijke internationale doorvoerhaven kwetsbaar is voor criminele praktijken. Pogingen om dit te veranderen, zoals met het ‘Plan van Aanpak: meest risicovolle functies’ van de douane Rotterdam Rijnmond uit 2016, hebben nog te weinig opgeleverd. Het nieuwe rapport van KPMG onderstreept immers dat nog heel veel nodig is om corrupte praktijken in de Rotterdamse haven terug te dringen.