Amsterdam, 13 juli 2021 – Defensie wil het aantal (sociale) veiligheidsincidenten verminderen, maar in praktijk komt daar weinig van terecht. Dat blijkt het uit eindrapport van de visitatiecommissie Defensie en Veiligheid onder leiding van Gerdi Verbeet.
De visitatiecommissie Defensie en Veiligheid is in 2018 in het leven geroepen om de veiligheid bij Defensie te verbeteren. Hiervoor is een plan van aanpak bedacht: ‘Een veilige defensieorganisatie’. Een van de ambities in het plan is ‘een cultuur waarin je anders mag denken en zijn en je je twijfels kunt uitspreken!’. De visitatiecommissie heeft de ontwikkelingen op het gebied van veiligheid in de periode 2018-2020 jaarlijks getoetst.
Meldcultuur krijgt onvoldoende
In het rapport komt naar voren dat Defensie de ambitie heeft om het aantal veiligheidsincidenten te verminderen, en dat ze wil ze leren van deze incidenten. Maar in praktijk wordt het proces van melden-analyseren-onderzoeken-verbeteren niet of nauwelijks nageleefd. Het probleem zit vooral in het ontbreken van een goed registratiesysteem om integriteitsschendingen en misstanden te melden.
De manier van registreren moet beter, vindt Defensie. Wel is er een toename van het aantal contactmomenten met vertrouwenspersonen. Defensie heeft afgelopen jaar geïnvesteerd in de bekendheid en de activiteiten van deze vertrouwenspersonen. Daarnaast zijn meldingen van seksuele intimidatie in het jaar 2020 afgenomen vergeleken met voorgaande jaren. Dit kan te maken hebben met de coronamaatregelen. Op het gebied van zakelijke integriteit zijn juist voor het eerst meerdere meldingen gemaakt.
Governance Defence Index
Op 16 november brengt Transparency International de Governance Defence Index (GDI) uit, die de defensie- en veiligheidsinstanties op risico’s van corruptie beoordeelt. Het rapport komt eens in de vijf jaar uit en bevat informatie over bijna negentig verschillende landen ter wereld. De GDI kijkt naar vijf corruptierisicogebieden: financieel, operationeel, personeel, politiek en aanbestedingen.
Eerder dit jaar bracht Transparency International de Defence Companies Index 2020 uit. Hierin scoorden Nederlandse bedrijven als Airbus SE en Damen Schelde Naval Shipbuilding benedengemiddeld. Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland, liet zich begin dit jaar kritisch uit over de risico’s die de Tweede Kamer neemt bij het wapenexportbeleid. Van der Laan riep de Kamerleden op om kritischer te bekijken aan wie wapenonderdelen worden verkocht. Op 16 november zal duidelijk zijn hoe Nederland ervoor staat vergeleken met andere landen in de wereld.
