Amsterdam, 3 september 2021 – Demissionair minister Van Nieuwenhuizen maakt de overstap naar voorzitter van Energie-Nederland, de branchevereniging van energiebedrijven. Deze snelle overstap van minister naar lobbyist wekt grote verontwaardiging. Directeur van TI-NL Lousewies van der Laan was te gast bij De Nieuws BV en Een Vandaag om te spreken over de draaideur van de Nederlandse politiek.
“Wij hopen dat de ophef rondom de overstap een aanzet zal zijn om nu snel te regelen dat er heldere wetgeving komt, met handhaving en toezicht om draaideurpolitiek tegen te gaan”, aldus van der Laan. Van Nieuwenhuizen heeft een enorme informatie voorsprong op andere lobbyisten als oud minister. Zo melden bronnen bij het AD dat van Nieuwenhuizen informatie heeft over gasvelden die andere niet hebben. Verder heeft Van Nieuwenhuizen als oud minister goede connecties binnen haar oude ministeries. Dit kan ervoor zorgen dat Energie-Nederland nog meer invloed kan uitoefenen op het Nederlandse beleid. Hierom wordt de overstap van Van Nieuwenhuizen gezien als voorbeeld van de bekende draaideur van de Nederlandse politiek. Lousewies van der Laan stelde in De Nieuws BV : “Er is al een disproportionele invloed van een handjevol bedrijven op de Nederlandse wetgeving. Onderzoek toont aan dat slechts 17 bedrijven vorig jaar eenderde van alle afspraken met bewindslieden hadden.”
Heldere regels
TI-NL vindt dat er heldere regels moeten komen omtrent lobbyen in Nederland. Deze overstapt bewijst dat de regels en adviezen die nu gelden niet genoeg zijn om de draaideur te stoppen. Lousewies van der Laan : “Een van de belangrijkste middelen om integriteit te waarborgen is dat er duidelijke normen zijn.” Deze duidelijke normen en de handhaving hiervan zijn nu afwezig. Nederland heeft als enige West-Europees land geen toezichthouder. Het is hoog tijd om de internationale adviezen te implementeren.
Meerdere EU landen hebben in de laatste jaren wetgeving gecreëerd om dit soort onduidelijkheid te voorkomen. Ook binnen de Europese Unie is er helderheid over de overstap naar lobbyist. Nederland loopt op het gebied van lobbyregulering helaas achter in vergelijking met andere landen. Heldere regels zijn nodig om de integriteit te kunnen waarborgen en het vertrouwen in de rechtsstaat terug te winnen.
Onafhankelijk toezichtsorgaan
De overstap van Van Nieuwenhuizen laat zien dat dingen moeten veranderen in Nederland. Het creëren van heldere regels is hierin een goede eerste stap.
Omdat er bij heldere regels altijd grijze gebieden blijven, pleit TI-NL voor een onafhankelijk toezichtsorgaan en een vertrouwenspersoon. Bewindslieden kunnen deze toezichthouder in vertrouwen voorleggen of het binnen de regels valt om bij deze volgende werkgever te gaan werken. Zo hoeven bewindslieden niet alleen af te wegen of een overstap naar het lobbyen ethisch verantwoord is. “De ervaring leert dat een persoonlijk ethisch kompas niet altijd scherp functioneert wanneer er persoonlijke belangen op het spel staan.”, aldus van der Laan.
Effect van lobbyactiviteiten inzichtelijk maken
Ook moet het effect van lobbyactiviteiten inzichtelijker zijn. TI-NL pleit dat input van lobbyisten op beleid transparant moet zijn. Wetsvoorstellen en andere vormen van besluitvorming zouden volgens een kamermotie dan ook een ‘lobbyparagraaf’ of wetgevings-voetafdruk moeten hebben. Hierdoor is het duidelijk welke interesses precies zijn meegenomen en wat concreet de invloed van lobbyisten is. Helaas is de motie nog steeds niet uitgevoerd en komt er momenteel geen druk uit de Tweede Kamer. Transparantie zorgt voor meer integriteit en vertrouwen in de politiek. Deze ‘voetafdruk’ van lobbyisten is in verschillende Europese landen al wettelijk verplicht.
Deze actiepunten zijn al eerder gepubliceerd. Lees het document hier terug.
Luister hier de bijdrage van Van der Laan terug bij De Nieuws BV. Kijk hier de uitzending terug van Een Vandaag.
