Amsterdam, 8 november 2021 – Het is 20 jaar geleden dat de bouwfraude-affaire aan het licht kwam. De klokkenluider, Ad Bos, was jaren werkloos en werd meerdere keren vervolgd door justitie. Uiteindelijk krijgt hij een financiële vergoeding. TI-NL pleit voor een betere bescherming voor klokkenluiders.
In november 2001 kwam de bouwfraude-affaire aan het licht. Het bleek dat een bouwkartel van Nederlands grootste bouwbedrijven de Rijkswaterstaat en andere opdrachtgevers had opgelicht. Door middel van illegale prijsafspraken werd jarenlang te veel betaald. De Tweede kamer besloot een parlementaire enquête in te stellen naar de aard en omvang van de fraude in de bouw. Hieruit bleek dat er sprake was van grootschalige fraude in de bouw. De passieve houding van personen op hoge posities zorgen ervoor dat dit systeem jarenlang in stand kon blijven. Naar aanleiding hiervan trad minister Korthals van Defensie af.
Ad bos: klokkenluider van de bouwfraude-affaire
Een belangrijke klokkenluider voor de bouwfraude-affaire was Ad Bos, voormalig directeur van het bouwbedrijf Koop Tjuchem. Hij maakte de schaduwboekhouding van het bedrijf openbaar, wat het bewijs leverde dat de bouwwereld op grote schaal verboden prijsafspraken maakt. Dit is ook het begin van een strafzaak tegen Ad Bos, omdat hij als technisch directeur een ambtenaar van Rijkswaterstaat zou hebben omgekocht.
Door de gevolgen van zijn acties als klokkenluider was Ad Bos langdurig werkloos. Hij verkocht zijn villa en verhuisde naar een camper. Ook bleef het OM door middel van verschillende rechtszaken voorwaardelijke celstraf tegen hem eisen. Uiteindelijk kreeg hij van Minister Guusje ter Horst een financiële vergoeding, om de schulden af te lossen die hij door de kwestie heeft opgebouwd.
Klokkenluiderbescherming in Nederland
Binnenkort moet de rechtspositie van klokkenluiders versterkt worden via de EU-klokkenluidersrichtlijn. Deze richtlijn moet ervoor zorgen dat klokkenluiders geen schade ondervinden wanneer zij melding maken van een misstand. Hiertoe verplicht de richtlijn bedrijven, openbare instellingen en autoriteiten om een hoog niveau van bescherming en veilige meldkanalen aan te bieden. Deze richtlijn moet nog geïmplementeerd worden in de Nederlandse wetgeving.
In Nederland heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken een wetsvoorstel geschreven voor de implementatie van de klokkenluidersrichtlijn. Dit wetsvoorstel ontving veel kritiek, omdat deze onnodig ingewikkeld is. Daarom sloot Transparency International Nederland op 30 september 2021 aan bij het rondetafelgesprek van de Commissie Binnenlandse zaken over de EU-Klokkenluidersrichtlijn, om te pleiten voor meer rechtszekerheid voor melders.
