Amsterdam, 2 december 2021 – Volgens een onderzoek van het IBE heerst er een redelijk positieve ethische cultuur op de Nederlandse werkvloer. Nederland scoort een 80.6 op de Ethics at Work Index, daarmee eindigt Nederland in de middenmoot. Er zijn dan ook nog een aantal verbeterpunten te vinden.
Onlangs publiceerde het Institute of Business Ethics (IBE) haar onderzoek “Ethics at Work: 2021 International Survey of Employees“. Voor het onderzoek heeft IBE 10.000 werknemers uit dertien verschillende landen ondervraagd: Australië, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Italië, Nieuw-Zeeland, Portugal, Zuid-Afrika, Spanje, Zwitserland, de VK, de VS, en dit keer voor het eerst Nederland. Er is gekeken naar de organisatorische cultuur, de bereidheid van werknemers om zich uit te spreken over wangedrag, in hoeverre werknemers op de hoogte zijn van ethiek programma’s binnen organisatie, hoe bedrijven ethiek door middel van een ondersteunende omgeving hebben verweven in hun bedrijf, en de huidige en toekomstige problemen die een impact kunnen hebben op de perceptie van werknemers van ethiek op werk.
Volgens het rapport zijn in de onderzochte landen sinds 2018 de ethische standaarden verbeterd. 86% van de werknemers geeft aan dat eerlijkheid vaak of altijd wordt beoefend in hun organisatie. Een derde van de werknemers geeft aan dat de ethische standaarden tijdens de pandemie zijn verbeterd. Ook ziet men dat ethiek programma’s veel effect hebben.
De ethische cultuur op de Nederlandse werkvloer
Dit jaar heeft het IBE voor het eerst Nederlandse werknemers ondervraagd. De resultaten zijn in het algemeen positief. Nederland scoort een 80.6 op de Ethics at Work Index, wat het een plaats in middenmoot opleverd.
Een groot gedeelte van de werknemers geeft aan dat hun leidinggevende het goede voorbeeld geeft in ethisch gedrag, en dat de organisatie zich tijdens zakelijke deals verantwoordelijk gedraagt. De meeste werknemers weten wat er ethisch van ze verwacht wordt en hebben het gevoel dat besluiten over medewerkers eerlijk gemaakt worden. Ook het percentage werknemers dat zich gedwongen voelt (bijvoorbeeld door een leidinggevende) om gedragsnormen van de organisatie niet op te volgen is bijvoorbeeld een van de laagste vergeleken met de onderzochte landen.
Het rapport stipt ook verbeterpunten aan. Training in ethiek wordt bijvoorbeeld te weinig gegeven. Ook heeft maar 53% van de medewerkers die een misstand heeft gezien, dit gemeld aan de relevante persoon of mechanisme. De grootste reden is dat ze niet als ‘onruststoker’ gezien willen worden of bang zijn voor vervreemding van hun collega’s. Hier zit ook logica achter: volgens het rapport heeft 41% van de melders van een misstand te maken gehad met wraak of vergelding. Transparency International Nederland (TI-NL) pleit al langer voor het verbeteren van de bescherming van klokkenluiders. De juiste implementatie van de EU-richtlijn zou de positie van melders kunnen verbeteren.
