Amsterdam, 21 januari 2022 – Afgelopen maand vond de eerste sessie van de Summit for Democracy plaats. De Summit for Democracy is een door President Biden georganiseerde conferentie die in het teken staat van democratie. Ministers, maatschappelijke organisaties en bedrijven vanuit ongeveer 108 landen kwamen bijeen met als doel om autoritarisme te bestrijden, corruptie aan te pakken en de naleving van mensenrechten te bevorderen.
De Summit for Democracy bestaat uit twee sessies: één vond vorige week plaats, één zal in december 2022 plaatsvinden. Het jaar tussen de twee sessies in is ‘the year of action’, waarin landen aan de slag moeten met hun doelen en voornemens. Tijdens de tweede sessie kunnen landen laten zien wat ze in dat jaar bereikt hebben.
Brief TI-NL aan de minister-president voorafgaand aan de summit
De summit is dus een mooie kans om werk te maken van het versterken van de democratische rechtsstaat. Daarom schreef Transparency International Nederland een brief aan minister-president Rutte, die namens Nederland de ‘official interventions’ inbracht. In deze brief, die hier te lezen is, verzocht Transparency International Nederland Rutte om tijdens zijn toespraak ten minste aandacht te hebben voor de volgende drie onderwerpen:
- Politieke integriteit en het tegengaan van ondermijning
- Het resetten van de positie van Nederland in de financiële wereld; anti-witwassen, belastingontduiking en aanpak buitenlandse omkoping
- Klokkenluidersbescherming
Helaas leek Rutte voor geen van de drie onderwerpen oog te hebben tijdens zijn toespraak. Hij benadrukte het belang van eerlijke verkiezen, persvrijheid en wereldwijde samenwerking. Iets waar TI-NL zeker achterstaat. Toch zijn er volgens ons meer aandachtspunten die centraal moeten staan: politieke integriteit; het tegengaan van witwassen, belastingontduiking en buitenlandse omkoping en klokkenluidersbescherming zijn essentieel voor het versterken van de democratische rechtsorde en mogen tijdens een summit als deze niet over het hoofd worden gezien.
Daarnaast viel op dat Rutte weinig aandacht had voor de situatie in Nederland. De minister-president had het voornamelijk over het belang van internationale samenwerking en over democratieën die elders onder druk staan. Ook in Nederland valt er echter een hoop te verbeteren op het gebied van democratie. Denk hierbij aan de toeslagenaffaire, de moorden op Derk Wiersum en Peter R. de Vries, het ontbreken van toezicht op ministers die lobbyist worden of Kamerleden die als staatssecretaris toetreden tot een demissionair kabinet. We kunnen niet naar andere landen blijven wijzen zonder kritisch op onze eigen staat te zijn.
The year of action
Daarom verstuurt TI-NL brieven aan de Ministers van Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en van Financiën waarin dezelfde drie onderwerpen centraal staan. Met het nieuwe regeerakkoord op tafel lijkt er meer aandacht te komen voor de democratische rechtsorde. Nu is het tijd om daadwerkelijk actie te ondernemen en het aankomende jaar (en de periode daarna) te gebruiken om vooruitgangte boeken. TI-NL staat de regering het aankomende jaar graag bij daar waar nodig.
