Amsterdam, 19 april 2022. – Afgelopen week heeft een meerderheid in de Tweede Kamer voor de wijziging van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) gestemd. De wet is aangenomen met steun van alle fracties, behalve de PVV en FvD. Twee weken geleden was het Tweede Kamerdebat over de wijziging van Wfpp. Uit dit debat bleek al dat een Kamermeerderheid betere regulering van de financiering van Nederlandse politieke partijen wenst. Voordat het voorstel werd aangenomen, vond er op 5 april een stemming plaatst over de vele moties en amendementen die door Kamerleden waren ingediend.
Het belang van de Wfpp
In Nederland was de financiering van politieke partijen lange tijd beperkt gereguleerd middels de Wfpp. Vergeleken met andere Europese landen kon Nederland gezien worden als de hekkensluiter van Europa. Onder de Wfpp konden politieke partijen grote bedragen uit het buitenland ontvangen en was er geen maximering van donaties. Dit genereerde vorig jaar tijdens de Tweede Kamerverkiezingen veel aandacht, partijen zoals het CDA en D66 ontvingen donaties van circa één miljoen euro. Partijfinanciering stond daarna hoog op de politieke agenda. Kamerleden erkenden de noodzaak van grotere transparantie en drongen aan op betere regulering op partijfinanciering, zoals een donatieplafond en een maximering van giften.
De Tweede Kamer heeft nu de gewijzigde Wfpp aangenomen die voorziet in strengere regelgeving en betere regulering van partijfinanciering. Zo is het voorstel van SP-Kamerlid Renske Leijten aangenomen om enkel nog bijdragen van Nederlandse donateurs toe te staan. Daarnaast wordt de grens voor anonieme bijdragen verlaagd van 1000 euro naar 250 euro en wordt het drempelbedrag voor openbaring van de donateur en het daar bijbehorende bedrag verlaagd van 4500 euro naar 1000 euro. Als laatste worden donaties gemaximeerd op 100.000 euro per donateur per jaar en moeten politieke partijen donaties van meer dan 10.000 euro binnen drie dagen openbaar maken.
Tijdens de stemming werden er ook nog moties aangenomen. De motie van PvdA-Kamerlid Arib roept op tot het opnemen van een onafhankelijke toezichthouder in de toekomstige Wet op de politieke partijen (Wpp). Zo wordt het toezicht op partijfinanciering weggenomen bij het Minister van Binnenlandse Zaken en overgeheld naar een toezichthouder die volledig onafhankelijk is van politieke partijen. Bovendien is de motie van CDA-Kamerlid Van Dijk aangenomen die regelt dat per 1 januari 2024 in de Wpp subsidiering van decentrale politieke partijen, conform het advies van de Commissie Veling, wordt opgenomen.
Meer transparantie was hoognodig
TI-NL is verheugd dat de Tweede Kamer de huidige vorm van partijfinanciering aan banden legt. TI-NL pleitte al langer voor grotere transparantie rondom partijfinanciering en heeft zich recent hardgemaakt voor strengere regulering en meer openbaring van partijfinanciën. Voor de goede werking van onze democratie is het van groot belang dat oneigenlijke invloed in het besluitvormingsproces wordt tegengegaan. Politici worden gekozen om de belangen van hun kiezers te behartigen, niet die van bedrijven of welvarende individuen. Niet transparante donaties zouden op zijn minst de schijn van belangenverstrengeling kunnen wekken. Ook schaadt dit op termijn het vertrouwen in de democratie.
TI-NL heeft zich de laatste tijd sterk gemaakt voor deze transparantie en strengere regelgeving. Zo was onze directeur Lousewies van der Laan twee weken geleden bij RTL Nieuws te zien, waar zij benadrukte dat meer transparantie nodig is om belangenverstrengeling tegen te gaan en dat subsidiëring van lokale partijen daarom van belang is. Tevens was Van der Laan vorige maand te zien bij EenVandaag waar ze de Tweede Kamer opriep tot strengere wetgeving. “Landen proberen invloed en politieke macht te kopen door middel van giften. Nederland moet stoppen naïef te zijn. Het moet helder zijn waar politieke partijen hun geld vandaan krijgen. Momenteel zijn wij de hekkensluiter van Europa. Wetgeving is nodig.”
Integrity Watch
Wil jij weten hoe de nieuwe wet invloed heeft op de donaties aan jouw partij? Kijk dan eens op Integrity Watch. Op deze website kun je zien wat en hoeveel organisaties of individuen hebben gedoneerd aan politieke partijen. Met de invoering van de gewijzigde Wfpp zijn een groot aantal van deze donaties niet meer mogelijk. Het nieuwe donatieplafond maakt het bijvoorbeeld onmogelijk om een bedrag boven de 100.000 euro te doneren. Op Integrity Watch is te zien dat donaties vaak minder hoog zijn dan dit maximum, maar hier soms wel overheen gaan. Het is tevens mogelijk om de herkomst van een donatie te zien. Donaties vanuit het buitenland zijn bij ingang van de Wfpp niet meer toegestaan, dit maakt een groot aantal donaties niet meer mogelijk.
