Amsterdam, 13 juli 2022 – Op vrijdag 1 juli organiseerde Transparency International Nederland in samenwerking met Tax Justice Nederland en Open State Foundation voor het CSABOT-project de UBO-conferentie: de zoektocht naar het verborgen kapitaal. Tijdens presentaties vanuit verschillende hoeken van het werkveld en de daaruit volgende discussies werd in ieder geval een ding duidelijk: het UBO-register in Nederland presteert onder de maat en dat moet veranderen.

UBO-transparantie

Na een opening van het event door Arnold Merkies (Tax Justice NL coördinator) en een videoboodschap van Lousewies van der Laan (directeur Transparency International Nederland), startte Maira Martini (onderzoek- en beleidsmedewerker Transparency International) met de uitleg waarom transparante data over beneficial ownership zo belangrijk is in de strijd tegen fraude en corruptie. Anonieme bedrijven zijn vaak het startpunt van corrupte geldstromen, en hoe moeilijk het is om dit soort geldstromen te ontrafelen is in de tijd van gesanctioneerde Russische oligarchen maar al te duidelijk geworden. Het is in Nederland niet verplicht om een UBO te registreren als een buitenlands bedrijf een aankoop van hoge waarde doet (denk aan jachten, schilderijen, etc.), waardoor Nederland openligt voor witwaspraktijken uit het buitenland. Nederland is niet het enige Europese land dat het slecht doet op gebied van transparante geldstromen: in Europa heeft alleen Duitsland een registratieverplichting heeft voor aankopen van buitenlandse aankopen.

Prijzige informatie

Een andere tekortkoming die aan de kaak werd gesteld is de kostbaarheid van UBO-informatie. In veel Europese landen, waaronder Nederland, moet de particulier betalen om dit soort informatie te verkrijgen. Alleen in Letland en Denemarken is het UBO-register gratis en publiek verkrijgbaar. Alanna Markle (onderzoek- en beleidsmedewerker bij Open Ownership) benadrukt het belang van volledige en open data. Veel landen blijken zich in te willen zetten voor een transparanter UBO-register, maar de uitvoering hiervan blijft vaak achter. Paul Tang (Europarlementariër) liet weten dat het verbeteren van UBO-transparantie hoog op de agenda staat van Europees Parlement.

Obstakel na obstakel

Na de verhalen van onderzoeksjournalisten Henk Willem Smits, Linda van der Pol, Romy van der Burgh en Stefan Vermeulen werd de vraag om een gratis en open register alleen maar duidelijker. Journalisten moeten vaak veel geld betalen om een specifieke zaak uit te pluizen omdat er in het UBO-register niet gezocht kan worden op personen, alleen op bedrijfsnamen. Wanneer ze de bedrijfsnaam wel vinden stuiten ze vaak op het probleem van half-ingevulde registers. Ook bleek dat stichtingen een pseudo-UBO kunnen hebben, waarbij de daadwerkelijke UBO vaak schuilgaat achter deze middenman. Obstakel na obstakel maakt een ding duidelijk: het huidige UBO-register werkt niet naar behoren om transparante geldstromen binnen en buiten Nederland te waarborgen.

De weg voorwaarts

Na een dag vol productieve discussies tussen experts werd duidelijk wat er moet gebeuren om meer zicht te krijgen op illegale geldstromen:

• Er is een UBO-register nodig dat gratis toegankelijk en publiekelijk beschikbaar is. De data die hierin staat moet compleet en geverifieerd zijn. Bij incomplete informatie kan de entiteit die de UBO-data heeft aangeleverd een boete krijgen.
• Het misbruik met de pseudo-UBO moet worden tegengegaan door een expliciete vermelding inclusief toelichting waarom eigenaren niet als UBO geïdentificeerd kunnen worden.
• De eigendomsdrempel voor UBO-registratie zou verlaagd moeten worden van 25% naar 5% eigendom in een bedrijf.
• Naast een compleet UBO-register is er ook vraag naar een ‘Global Asset Register’ waarin een UBO vermeld staat voor alle luxe aankopen (jachten, huizen, etc.) in de wereld.
• De grens voor UBO-registratie moet worden verlaagd van 25% naar 5% aandelen van een bedrijf.
• Daarnaast zou een Centraal Aandeelhoudersregister helpen als aanvulling op het UBO-register bij het in kaart brengen van invloedrijke personen binnen een bedrijf.
• Het moet voor buitenlandse entiteiten die activa in Nederland hebben wettelijk verplicht worden om een UBO op te geven.
• Er moet structurele uitwisseling plaatsvinden van de beschikbare data rondom eigendom tussen de autoriteiten op Europees en wereldwijd niveau.

Civil Society Advancing Beneficial Ownership Transparency (CSABOT) is a project that implements the Preparatory Action – Capacity Building Programmatic Development and Communication in the Context of the Fight against Money Laundering and Financial Crimes. This project is performed by Transparency International Secretariat (TI-S), together with Tax Justice Network (TJN), Transcrime – Università Cattolica del Sacro Cuore (Transcrime – UCSC) and the Government Transparency Institute (GTI), under a contract with the European Union represented by the European Commission. The opinions expressed are those of the contractors only and do not present an official view of the European Commission.