Amsterdam, 01 maart 2023 – Op 1 januari 2024 treden in de Verenigde Staten de langverwachte voorschriften uit De Corporate Transparency Act (CTA) in werking. Met de voorschriften wil de Verenigde Staten de transparantie rondom Ultimate Beneficial Owner’s (UBO) bevorderen en financiële criminaliteit tegengaan. Opvallend is echter dat de UBO’s, net als in Nederland, niet voor het algemene publiek toegankelijk gemaakt wordt.
De nieuwe voorschriften zijn onderdeel van de Anti-Money Laundering Act uit 2020. Het omvat regelgeving over het rapporteren van UBO-gegevens door ondernemingen actief in de VS. In Nederland kent men UBO’s als de uiteindelijke belanghebbenden van een organisatie. Op basis van de wet wordt de FinCEN, de anti-witwaseenheid van het Amerikaanse Ministerie van Financiën, gemachtigd de UBO-gegevens te delen met bevoegde overheidsinstanties en financiële instellingen. Volgens de Amerikaanse Minister van Financiën, Janet Yellen, zullen de maatregelen witwaspraktijken door onder meer criminelen, terroristen en oligarchen tegengaan.
Opvallend is dat het Amerikaanse ministerie van Financiën de UBO-registers niet toegankelijk maakt voor het grote publiek. De FinCEN is namelijk slechts geautoriseerd die informatie vrij te geven aan vijf categorieën ontvangers: 1) Amerikaanse federale, staats- en lokale overheden, 2) buitenlandse instanties belast met de opsporing van financiële criminaliteit, 3) financiële instellingen belast met Customer Due Diligence (CDD), 4) toezichthouders en andere regelgevende instanties die toezicht houden op financiële instellingen en 5) het Amerikaanse Ministerie van Financiën zelf.
Het belang van UBO-transparantie
De Panama Papers uit 2016 lieten het belang zien van UBO-transparantie bij het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering, zo schrijft corruptie-expert Maíra Martini in een artikel voor TI. Wereldwijd zagen overheden en veiligheidsinstanties hoe anonimiteit rondom brievenbusfirma’s en andere bedrijfsstructuren het mogelijk maakte illegale activiteiten te financieren. Met de registratie van de UBO namen landen en internationale instanties maatregelen om die anonimiteit aan banden te leggen.
Het belang van publieke toegang tot de UBO-gegevens is groot, dat benadrukte het Europese Parlement in de Anti-Money Laundering Directive (AMLD) uit 2018. Vanaf 2017 tot 2022 waren alle Europese lidstaten verplicht accurate UBO-registratie op te zetten. Het Europees Hof heeft die richtlijn afgelopen jaar echter ongeldig verklaard vanwege een te grote inbreuk op de privacy. Desondanks heeft UBO-registratie zijn vruchten afgeworpen met betrekking tot het vervolgen en afschrikken van financiële criminelen. Daar waar regeringsautoriteiten faalden in het opsporen van financiële criminaliteit, stelde UBO-transparantie journalisten en maatschappelijke instanties in staat waardevol onderzoek te doen. Naast journalisten en maatschappelijke instanties hebben ook academici en buitenlandse autoriteiten die onderzoek doen naar grensoverschrijdende financiële criminaliteit baat bij transparante UBO-registers.
Met oog op de wereldwijde strijd tegen financiële criminaliteit is het dus van groot belang dat de FinCEN de toegankelijkheid tot UBO-registers vergroot. Transparantie op dit gebied is bewezen waardevol. Journalisten, de maatschappij en al haar instanties zijn de waakhonden van de samenleving. Vrije toegang tot UBO-gegevens mag hen niet ontzegd worden.
