Amsterdam, 24 juli 2023 – Al geruime tijd is Transparency International een actieve voorvechter voor een openbaar en accuraat UBO-register. Ook in Nederland zijn er nog flink stappen te zetten in het verbeteren van de UBO-wetgeving en het register voor uiteindelijk belanghebbenden. Dat een UBO-register bijdraagt aan de opsporing van corruptie en fraude lijkt inmiddels redelijk voor zich te spreken. Daarom is het belangrijk om de vele andere redenen voor een effectief UBO-register te belichten.
Transparency International pleit voor een centraal openbaar UBO-register waarin iedereen informatie kan vinden over wie de uiteindelijke eigenaren zijn van juridische entiteiten. Hierdoor wordt het corrupte individuen en criminelen moeilijk gemaakt om hun opbrengsten te verbergen en wit te wassen. Autoriteiten, onderzoeksjournalisten en maatschappelijke organisaties kunnen met behulp van het register fraude opsporen en corrupte misstanden onthullen.
Eerlijke concurrentie
Er zijn echter meer redenen waarom de invoering van een openbaar en accuraat UBO-register een positieve bijdrage kan leveren aan de maatschappij en de economie. Zo draagt een register bij aan eerlijke concurrentie en een gezond handelsklimaat. Bij het toekennen van overheidscontracten kan het register helpen ervoor te zorgen dat de beste leverancier wordt uitgekozen. Als de UBO van de leverancier algemeen bekend is via het register, kan het onrechtmatig toekennen van contracten worden gedetecteerd. Er kan immers worden ingezien wanneer bijvoorbeeld meerdere partijen van dezelfde eigenaar zich inschrijven voor een openbare aanbesteding om de prijs artificieel te verhogen of de illusie van competitie te creëren, zoals bijvoorbeeld gebeurde bij minstens 32 overheidscontracten van het Amerikaanse ministerie van Defensie. Ook kan er worden gecontroleerd of de leveranciers die meedingen naar een contract wel degelijk de competenties hebben die het zeggen te hebben of mogelijk politieke connecties hebben die leiden tot belangenverstrengeling. Met een functionerend UBO-register kunnen openbare aanbestedingen transparanter en eerlijker verlopen, wat bijdraagt aan het vertrouwen van bedrijven in de overheid.
Ook het vertrouwen tussen bedrijven kan worden versterkt door een UBO-register. Het helpt bedrijven met het uitvoeren van hun due diligence procedures en screenings van klanten, tegenpartijen en leveranciers. Investeerders weten waar ze in investeren en bedrijven weten met wie ze in zee gaan. Het wordt daardoor ook eenvoudiger voor bedrijven om te voldoen aan de standaarden van vrijwillige initiatieven om onder andere good governance binnen de private sector te stimuleren of klimaatdoelen op te nemen binnen de bedrijfsvoering. Het vertrouwen in de economie en tussen bedrijven groeit mede doordat een UBO-register bijdraagt aan eerlijke competitie. Aangezien er minder mogelijkheden zijn voor corrupte bedrijven, zullen bedrijven minder snel een oneerlijk voordeel hebben ten opzichte van andere bedrijven.
Het belang voor essentiële sectoren
Zeker in bepaalde sectoren kan een transparant UBO-register een belangrijke impact hebben. Van de olie- en gasindustrie en de mijnbouwindustrie is het bekend dat zij kwetsbaar zijn voor corruptie. Een UBO-register helpt dan niet alleen met het verifiëren aan wie vergunningen worden gegeven, maar het helpt autoriteiten ook met het verbeteren van de vergunningswetgeving en de implementatie daarvan. Autoriteiten kunnen gegevens uit het UBO-register tevens gebruiken om strategische sectoren te beschermen. In Nederland is het sinds 1 juni 2023 verplicht voor bedrijven in vitale sectoren, zoals de luchtvaart, warmtevoorziening en financiële infrastructuur, en aanbieders van sensitieve technologieën, waaronder producten met dual-use of militaire doeleinden worden verstaan, in alle gevallen waarbij de koper of investeerder zeggenschap krijgt, deze te screenen. De Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames zorgt ervoor dat onder andere informatie over de uiteindelijk belanghebbende bekend is en wordt meegenomen in het besluit of bijvoorbeeld een overname door een buitenlandse partij een risico is voor de nationale veiligheid en dus niet door kan gaan. Een openbaar en accuraat UBO-register zou dit proces alleen maar makkelijker maken.
Internationaal UBO-register
Wanneer UBO-registers internationaal beschikbaar zijn, zullen de voordelen ervan ook internationaal voelbaar zijn. Autoriteiten zullen gemakkelijker onderzoeken naar buitenlandse entiteiten kunnen uitvoeren, wanneer zij toegang hebben tot UBO-register over de grens. Ze hoeven immers geen officiële aanvragen voor samenwerkingen te doen. Voor private partijen helpt een toegankelijk UBO-register bij het uitvoeren van internationale due diligence onderzoeken en het weten wie hun tegenpartijen zijn in het buitenland.
Er zijn dus vele redenen waarom de Nederlandse overheid ervoor moet kiezen om het UBO-register toegankelijk te maken voor alle partijen die daar baat bij hebben. Niet alleen draagt het bij aan de strijd tegen corruptie, maar ook aan het handelsklimaat waar Nederland zo aan gehecht is. TI-NL heeft al eerder aangegeven dat de toegang tot accurate UBO-gegevens verbeterd moet worden en de voorgestelde Wijzigingswet om de toegang tot UBO-register te beperken, terug moet naar de tekentafel. Een gezond handelsklimaat zou Nederland toch moeten overtuigen.
Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie:
