Amsterdam, 9 oktober 2023 – Vanaf 1 januari 2024 is het verplicht voor grotere bedrijven om hun duurzaamheidsprestaties te publiceren in hun jaarverslag. Dit zullen zij moeten doen volgens de richtlijnen in de EU Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Voor Transparency International zijn deze richtlijnen een belangrijke overwinning in de strijd voor een transparantere samenleving.
Reporting on sustainability
De CSRD is eind 2022 aangenomen door het Europese Parlement en de Raad van de Europese Unie. In Brussel heeft men zich gerealiseerd dat er een enorm gebrek was aan ‘duurzaamheidsinformatie’, oftewel niet-financiële informatie over de activiteiten van bedrijven. Dit soort informatie is inmiddels marktgevoelig nu steeds meer beleggers duurzaamheidsinformatie meenemen in hun overwegingen. Het geeft namelijk inzicht in de duurzaamheidsrisico’s bij de bedrijfsvoering van een onderneming. Voor het maatschappelijke middenveld is deze informatie van belang om bedrijven ter verantwoording te roepen voor de impact die zij hebben op milieu en maatschappij.
Momenteel zijn er verschillende bedrijven die data verzamelen voor duurzaamheidsrapportages in jaarverslagen van grote bedrijven, waaronder Sustainalytics en MSCI. Er is een gehele markt ontstaan voor dit soort gegevens. Echter is er geen gestandaardiseerde manier van duurzaamheidsprestaties meten, waardoor onderlinge resultaten vaak niet goed te vergelijken zijn. De European Sustainability Reporting Standards (ESRS) van de CSRD zullen hier verandering in brengen en daarnaast ook meer transparantie eisen van bedrijven over gegevens die zij mogelijk niet willen publiceren.
ESRS implementatie
Het rapporteren volgens de ESRS zal in fases worden verplicht voor bedrijven. Eerst zullen alleen grote bedrijven met een omzet van boven de € 40 miljoen en meer dan 500 werknemers moeten rapporteren, maar vanaf boekjaar 2026 ook beursgenoteerde mkb’ers. Vanaf boekjaar 2027 zal het zelfs verplicht worden voor niet-EU bedrijven met een omzet van meer dan € 150 miljoen. Zo krijgt de standaard ook internationaal navolging. Er zal globaal meer transparantie en standaardisering komen in het rapporteren van duurzaamheidsprestaties. Hoewel CSRD eerst op nationaal niveau gebeurt, zal er vanaf eind 2027 een European Single Access Point zijn. Hier zullen alle CSRD verslagen op één centraal Europees platform worden verzameld en inzichtelijk gemaakt. Voor journalisten en maatschappelijke organisaties wordt het zo nog makkelijker om informatie te verzamelen en te vergelijken.
Voor Transparency International is voornamelijk European Sustainability Reporting Standard G1: Business Conduct interessant. Het doel van deze standaard is om het transparant te maken hoe de interne strategie, beleid en uitvoering van een bedrijf zich verhoudt met verantwoord ondernemerschap. De huidige standaard is nog een draft, maar bij voorbaat is het al zeker dat bedrijven veel informatie zullen moeten publiceren over de besluitvormingsprocessen en de bedrijfscultuur. Informatieverschaffingsverplichtingen 1, 3, 4 en 5 nemen veel over van Transparency International’s standpunten in relatie tot klokkenluiders, corruptie en lobbyen.
Disclosure requirement G1-1: Corporate culture and business conduct policies
“The undertaking shall disclose its initiatives to establish, develop and promote a corporate culture as well as its policies with respect to business conduct matters.”
Dit houdt in dat een bedrijf inzicht geeft in de interne procedures om overtredingen van de code of conduct te herkennen en onderzoeken. Daarnaast moet een bedrijf aangeven welke waarborgen aanwezig zijn voor zij die intern onregelmatigheden kenbaar maken en aanvechten. Hierbij gaat het om personeel dat weigert bepaalde activiteiten uit te voeren vanwege ethische redenen en klokkenluidersbescherming. De eis om deze gegevens te rapporteren zit ook al in de EU-Klokkenluidersrichtlijn, maar zal nu Europees gestandaardiseerd worden in het format van de ESRS en het European Single Access Point. Daarnaast is de klokkenluidersbescherming altijd nog afhankelijk van nationale klokkenluidersregeling, die in Nederland helaas nog meerdere gebreken vertoond.
Disclosure requirement G1-3 & G1-4: Prevention and detection of corruption or bribery & Confirmed incidents of corruption or bribery
“The undertaking shall provide information about its system to prevent and detect, investigate, and respond to allegations or incidents relating to corruption and bribery including the related training.”
” The undertaking shall provide information on confirmed incidents of corruption or bribery during the reporting period.”
Deze twee informatieverschaffingsverplichtingen hebben direct te maken met business integriteit en corruptie binnen de bedrijfsvoering. Er wordt van bedrijven verwacht dat zij informatie delen over bijvoorbeeld wie betrokken is bij het onderzoeken van mogelijke corruptie/fraude gevallen en hoeveel personeelsleden anti-corruptietrainingen hebben gevolgd. Hierbij gaat het ook om hoe je interne anti-corruptie procedures deelt met jouw leveranciers. Daarnaast zullen bedrijven kenbaar moeten maken hoeveel bevestigde gevallen van corruptie/fraude hebben plaatsgevonden en in hoeveel gevallen dit heeft geleid tot het beëindigen van een zakenrelatie of ontslag van een medewerker. Hoewel er alleen details moeten worden gedeeld wanneer een incident tot een rechtszaak heeft geleid, zal deze informatieverschaffingsverplichting leiden tot meer transparantie in de private sector.
Disclosure Requirement G1-5: Political influence and lobbying activities
“The undertaking shall provide information on the activities and commitments related to its political influence, including its lobbying activities related to its material impacts.”
Om een level playing field te creëren, is het noodzakelijk om inzicht te hebben in de lobbypraktijken van grote bedrijven. Deze worden nu verplicht om informatie te verschaffen over hun activiteiten die leiden tot politieke invloed. Financiële en in natura politieke donaties, zowel direct als indirect, moeten worden gemeld in jaarverslag. Hierbij moet ook worden aangegeven wie de ontvangers zijn van deze donaties en in welk land of regio ze werden gedaan. Daarnaast moet elk bedrijf aangeven op welke onderwerpen zij lobbyactiviteiten uitvoeren en wat hun standpunten zijn. Voor meer transparantie over de draaideur bij de politiek en ambtenarij, moet er informatie worden gedeeld over medewerkers die de afgelopen 2 jaar nog binnen de overheid op soortgelijke posities werkten. Deze informatieverschaffingsverplichting belooft nu al een goudmijn te zijn aan data over de lobbypraktijken en politieke invloed van grote bedrijven.
Natuurlijk zijn ook de ESRS niet perfect. Het is ook nog afwachten hoe de uiteindelijk uitvoering in de praktijk gaat uitpakken. Toch laten de European Sustainability Reporting Standards zien dat er in Europa flinke stappen vooruit worden gezet. Bedrijven hebben deze informatie lang niet publiekelijk gemaakt zoals Transparency International dat wel graag wil. Hoewel TI zelf niet betrokken was bij het ontwerp van de ESRS, zijn veel van onze standpunten en ideeën wel overgenomen. In de strijd voor meer transparantie in de private sector, neemt de EU nu maatregelen. Het heeft even geduurd, maar het zware werk, leidt nu tot goede resultaten en vooruitgang
Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie:
