Op 16 november 2023 organiseerde Transparency International Nederland samen met Inter IKEA Group in Delft een BIF-bijeenkomst voor haar bedrijfsleden over de praktische uitvoering van de EU-klokkenluidersrichtlijn. Het was een geslaagde middag, hieronder volgt een kort verslag.
Om te beginnen werd afscheid genomen van Ilja van Haaren als voorzitter van de BIF-commissie. Onder haar voorzitterschap en dankzij haar inzet heeft het Business Integrity Forum van Transparency International Nederland mooie stappen kunnen maken. Ze werd bedankt door Frans Eusman, bestuursvoorzitter van Transparency.
Implementatie EU-klokkenluidersrichtlijn: een rondje Europa
Nadat Frans namens TI-NL updates deelde over de organisatie, was het woord aan TI-NL projectleider Lotte Rooijendijk. Zij deed een rondje Europa op het gebied van klokkenluidersbescherming en deelde de bevindingen over de implementatie van de EU-klokkenluidersrichtlijn in 20 landen in Europa. Alleen Estland voldoet voorlopig aan alle eisen. Nederland, Frankrijk, Spanje, Zweden en Duitsland kregen nadere toelichting. Verschillende zaken liggen in deze landen ten grondslag aan de nog gebrekkige naleving van de klokkenluidersrichtlijn. Dit variëert van beperkte materiële reikwijdte, een afschrikkende werking voor potentiële melders door een boete of gevangenisstraf, het ontbreken van bescherming tegen vervolging van melders tot gebrekkige handhaving. De uitgebreide presentatie van Lotte is hier terug te vinden.
Verantwoord ondernemen bij Inter IKEA Group
Daarna was het woord aan onze hosts van Inter IKEA Group. General counsel and head of legal Hannah de Jong introduceerde IKEA en Inter IKEA Group, de visie van het bedrijf, en het belang van verantwoord ondernemen voor IKEA. Marielle Pfann is Ethics & Integrity leader bij Inter IKEA Group, en in die rol bezig met ethiek binnen IKEA. Binnen het bedrijf zijn ze al lang bezig met het implementeren van de klokkenluidersrichtlijn. Gezien de grootte van het bedrijf, hebben ze gekozen om een meldkanaal te openen voor mensen met een concern: dit om het melden breed toegankelijk en praktisch te maken. Ook wordt er ingestoken op communicatie. Daarom werkt Ethics samen met Communicatie en Marketing, om brede bekendheid van de meldkanalen onder de 25.000 werknemers te verkrijgen. Hier is een hele interne campagne aangewijd. Ondanks uitdagingen neemt het aantal meldingen al ieder jaar toe, wat een positieve trend is. Een uitdaging blijft ook de beoordeling van misstanden: het is meestal niet zo simpel en zwart-wit als iemand die eenvoudigweg een geldbedrag vervreemd.
Do’s en don’ts bij in-house onderzoek
Afsluitend was het woord aan Nauta Dutilh’s Head of Employment and Pensions Maartje Govaert. Zij deelde vanuit ervaring en expertise een blik op in-house onderzoeken. Zij ziet hoe de houding richting klokkenluiders en klokkenluidersbescherming in het bedrijfsleven is veranderd. Waar het eerst een ticking the box kwestie was, wordt er nu serieuzer invulling aan gegeven en wordt het belang ook ingezien. Binnen het juridisch kader blijft er onduidelijk ontstaan, wat zorgt voor uitdagingen. Ook ligt er een enorme verantwoordelijkheid bij bedrijven, en is er een groot afbreukrisico. Op basis daarvan werden do’s en don’ts gedeeld. Onder de do’s vallen onder meer hoor en wederhoor, proportionaliteit en zorgvuldigheid; het gebruik maken van onpartijdige personen; het beschermen van privacy en communicatie. De don’ts: de non-actiefstelling als uitgangspunt; vooringenomenheid van onderzoeker; gespreksverslagen niet voorleggen; beklaagde onderzoeksverslag/rapport niet ter inzage gekregen.
De middag werd afgesloten met een typisch Zweedse FIKA. We bedanken Inter IKEA Group nogmaals hartelijk voor de gastvrije ontvangst, en kijken terug op een succesvolle en informatieve BIF-bijeenkomst.
Ook geïnteresseerd?
Wilt u er ook voor zorgen dat uw organisatie en werknemers op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van anti-corruptie en integriteit? Als lid van het Business Integrity Forum wordt u uitgenodigd voor al onze BIF-bijeenkomsten. De volgende bijeenkomst vindt plaats op 23 mei 2024 bij PostNL.
Meer informatie over het BIF-lidmaatschap kunt u hier vinden. Heeft uw bedrijf interesse om lid te worden? Neem dan contact op met TI-NL via communicatie@transparency.nl.
