Amsterdam, 16 mei 2024 – Minister Van Weyenberg heeft onlangs de Tweede Kamer geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen omtrent de toegang tot het UBO-register. Een opvallend aspect van deze update is de nieuwe wetgeving die in de maak is, met als doel specifieke groepen toegang te verlenen tot het register.

Verandering UBO-kwalificatie

De Minister gaat in zijn brief aan de Tweede Kamer in op verschillende ontwikkelingen omtrent de UBO-wetgeving. Zo zorgt een verandering in het nieuwe ALM voorstel de definitie van een UBO. Momenteel kwalificeert een natuurlijk persoon als UBO bij meer dan 25% van het eigendom of zeggenschap. Bij exact 25% geldt dit echter niet. Het voorstel verandert deze regel, waarbij een natuurlijk persoon als UBO wordt beschouwd bij 25% of meer van het eigendom of zeggenschap. Deze wijziging kan resulteren in herzieningen van inschrijvingen in het UBO-register.

Nieuwe regeling Wwft-instellingen

Vanaf 1 juni 2024 vervalt de oude regeling voor Wwft-instellingen met betrekking tot het raadplegen van het UBO-register bij nieuwe zakelijke transacties met juridische entiteiten. Deze instellingen hebben dan de mogelijkheid om bij de cliënt een gewaarmerkt uittreksel uit het UBO-register op te vragen, als zij zelf geen rechtstreekse toegang tot de informatie hebben. Dit geldt als een overgangsregeling totdat de instellingen zelf toegang hebben tot het register.

Invulling van het begrip ‘legitiem belang’

Op dit moment moeten personen en organisatie aantonen dat zij legitiem belang hebben voor zij UBO-informatie mogen ontvangen. De nieuwe anti-witwasrichtlijn bevat verder voorstellen voor het invullen van het begrip legitiem belang voor toegang tot UBO-informatie. Deze richtlijn wijst verschillende categorieën aan met legitiem belang. Hieronder vallen journalisten, maatschappelijke organisaties en onderwijsinstellingen die zich bezighouden met het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering. Daarnaast zijn personen en rechtspersonen die voornemens zijn een zakelijke transactie aan te gaan met een wederpartij ook in de richtlijn opgenomen als legitiem belanghebbenden.

Wetsvoorstel

Middels een wetsvoorstel wil het kabinet invulling geven aan het concept van legitiem belang. Momenteel zijn de betrokken ministeries in samenwerking met de Kamer van Koophandel bezig bepaalde categorieën toegang te verschaffen tot informatie uit de UBO-registers. Hierbij wordt voornamelijk rekening gehouden met privacyaspecten en de mogelijke consequenties van de wetsuitvoering. Telkens zal de aanvragende partij duidelijk moeten aangegeven dat er sprake is van doelbinding met het voorkomen van fraude, witwassen en terrorismefinanciering. Ook moet de Algemene Verordening Gegevensbescherming strikt worden nageleefd.

Er lijkt echter een discrepantie te zijn tussen deze benadering en een mogelijke interpretatie van het Hof van Justitie van de EU. Deze suggereert dat eenieder die van plan is een zakelijke transactie aan te gaan, een legitiem belang heeft om het UBO-register te raadplegen. Iedereen kan namelijk beweren van plan te zijn een economische transactie aan te gaan met een juridische entiteit, wat vrijwel onmogelijk te controleren is. Dit zou het UBO-register schijnbaar openbaar maken. Om dit te verhelpen is voorgesteld om deze raadpleging te beperken tot de juridische entiteit zelf. Dit betekent dat het voor iedereen mogelijk blijft om eigen gegevens in te zien en een uittreksel op te vragen bij de desbetreffende entiteit waarmee zij een zakelijke transactie willen aangaan. Het is vervolgens aan de entiteit om op vrijwillige basis te beslissen of zij aan dit verzoek voldoen, met inachtneming van de consequenties voor de transactie.

In gesprek met beleidsmakers

Deze week vond er een gesprek plaats tussen diverse belanghebbenden en beleidsambtenaren van het Ministerie van Financien over de UBO-wetgeving. De bijeenkomst richtte zich voornamelijk op het vormgeven van het beleid met betrekking tot de toegang tot de UBO-registers en het aantonen van een legitiem belang. Transparency heeft benadrukt dat het UBO-register zo transparant en toegankelijk mogelijk voor iedereen moet zijn. Dit draagt niet alleen bij aan de strijd tegen witwassen en de financiering van terrorisme, maar kan ook corruptie blootleggen. Een open UBO-register stelt maatschappelijke organisaties zoals Transparency maar ook de journalistiek in staat om hun rol als ‘waakhond van de democratie’ te blijven vervullen.

Wil jij Transparency ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie: