Amsterdam, 6 februari – Op woensdagmiddag 5 februari was de directeur van TI-NL, Lousewies van der Laan, te horen bij Haagse Invloeden van Haags FM. Zij sprak over corruptie in Nederland en het buitenland. Ook besprak zij het Nederlandse anti-corruptiebeleid. Kabinet Schoof had bij haar aantreden ambitieuze plannen voor Rijksbrede corruptiebestrijding. Van der Laan ziet echter dat het Kabinet nog veel moet doen om corruptie écht aan te pakken, terwijl corruptiebestrijding ook cruciaal is voor het migratiebeleid van het kabinet.

Corruptie en migratie

In het gesprek werd onder andere het huidige anti-corruptiebeleid in Nederland besproken en de link tussen corruptieproblemen en migratie. Kabinet Schoof had bij haar aantreden het voornemen een Rijksbrede aanpak tegen corruptie te starten. Dit kan ook een cruciaal onderdeel zijn van het migratiebeleid van het Kabinet, zoals van der Laan aangaf bij Haags FM: “Als je echt iets wilt doen aan migratie, probeer dan niet alleen mensen aan de grens te stoppen. Als er kansen zijn in eigen land, als daar geen corruptie is, zijn er minder mensen die hier naartoe willen komen. Als je niet in die landen zelf wil werken, zorg dan in ieder geval dat Nederland corrupte geldstromen niet faciliteert. ”

Nederland als doorstroomland

Hoewel Nederlanders zelf relatief weinig met corruptie te maken krijgen, draagt Nederland namelijk wel bij aan de corruptie wereldwijd. Lousewies van der Laan: “Nederland is een bekend doorstroomland. Corrupte geldstromen worden via Nederland witgewassen. Een bekend voorbeeld is dat een Nederlands bedrijf als Van Oord steekpenningen betaalde in Angola, die vervolgens door Isabel Dos Santos werden witgewassen via de Zuidas.” Tientallen miljoenen werden hiermee weggesluisd, onder andere via Nederlandse BV’s. Hoewel professionals als notarissen, accountants en advocaten worden geacht verdachte transacties en zaken te melden, laten een dergelijke zaak zien dat zij dit dikwijls nalaten.

Nederlandse bedrijven maken zich dus op verschillende manieren schuldig aan buitenlandse corruptie, zoals ook van der Laan aangaf: “Wij zijn als Nederland heel sterk betrokken bij buitenlandse corruptie.” Er wordt echter slecht gehandhaafd op bedrijven die in het buitenland steekpenningen betalen of corruptie op een andere manier faciliteren. Dit komt naar voren in het onderzoek Exporting Corruption van Transparency International. Bedrijven of individuen komen in Nederland vrijwel nooit voor de rechter in verband met corruptie in het buitenland. In de landen waar de omkoping plaatsvindt draagt dit bij aan armoede, ongelijkheid en politieke instabiliteit. Betere handhaving binnen Nederland kan dan ook helpen om corruptie wereldwijd, en de gevolgen hiervan, te bestrijden.

Handel in invloed

Verder sprak van der Laan bij Haags FM over de recente berichten dat het OM meer mogelijkheden wil om corrupte ambtenaren te vervolgen. Op dit moment heeft de Nederlandse wet een enge definitie van omkoping. Als enige land in de EU is het zogenoemde ‘handel in invloed’ niet strafbaar. Omkoping is hierdoor in Nederland alleen strafbaar als er een aantoonbare tegenprestatie is geleverd. Lousewies van der Laan: “Nederland heeft altijd gezegd dat wij omkoping makkelijk kunnen vervolgen, maar nu komen het OM en de Rijksrecherche er dus toch mee dat dit eigenlijk niet zo is. Er zijn veel zaken waar het voor de rechter niet rond komt omdat handel in invloed niet expliciet strafbaar is gesteld.” De strafzaak tegen Haagse politicus Richard de Mos liep hier bijvoorbeeld op stuk. Van der Laan: “Een van de redenen dat de Mos is vrijgesproken is dat het geld naar de partijkas is gegaan. Als het geld naar de Mos zelf was gegaan, was het strafbaar geweest.”

Het volledige gesprek met Lousewies van der Laan bij Haagse Invloeden is te beluisteren als podcast via Spotify of via de website van Haags FM (aflevering van 5 februari, 18.00).

Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie: