Amsterdam, 10 april – Er zijn al vaak zorgen uitgesproken over beïnvloeding van internationale klimaatonderhandelingen door de fossiele industrie. Door een gebrek aan transparantie en regelgeving kunnen lobbyisten van vervuilende industrie veel oneigenlijke invloed uitoefenen op het mondiale klimaatbeleid. In aanloop naar de klimaattop in Brazilië in november roept de Transparency International beweging samen met meer dan 250 andere organisaties op de invloed van de grote vervuilers aan banden te leggen.

Problemen bij eerdere COP’s

Ongepaste beïnvloeding door de fossiele brandstoffen industrie en lobbyisten uit het bedrijfsleven is al lange tijd een punt van zorg bij COP’s. Deze beïnvloeding ondermijnt de integriteit en kwaliteit van klimaatonderhandelingen en klimaatbeleid. Op de laatste COP, vorig jaar in Azerbaijan, was 60% van de deelnemers niet transparant over hun banden met lobbyisten, ondanks vereisten in het Klimaatverdrag van de VN (UNFCCC). Elnur Soltanov was naast CEO van deze COP29 ook bestuurslid van het Azerbeidzjaanse staatsbedrijf voor fossiele brandstoffen. Hij zou zijn positie als CEO misbruikt hebben om ontmoetingen te regelen voor fossiele brandstofdeals.

Ook bij eerdere COP’s waren belangengroepen voor fossiele brandstoffen duidelijk aanwezig. Op de COP26 in Glasgow waren meer dan 500 vertegenwoordigers van de fossiele brandstoffenindustrie aanwezig. Ook bij de COP27 in Egypte hadden lobbyisten bevoorrechte toegang tot gesprekken, wat ambitieuze klimaatplannen in de weg stond. Een jaar later werd de COP zelfs georganiseerd door de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), een van ’s werelds grootste olieproducenten. De VAE zouden tijdens de klimaattop agressief hebben geaasd op deals. Staatsoliebedrijf ADNOC zou over deals ter waarde van honderden miljarden dollars hebben onderhandeld bij de top.

Dit gebrek aan regelgeving vormt een groot obstakel voor ambitieus klimaatbeleid bij COP’s. De grote aanwezigheid van vervuilende industrieën benadrukt de noodzaak van hervormingen  bij deze cruciale klimaatonderhandelingen. Zonder sterker bestuur, transparantie en beleid ten aanzien van belangenverstrengeling lopen COP’s het risico bedrijfsevenementen te worden die de expansie van fossiele brandstoffen bestendigen in plaats van de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs te bevorderen.

COP30 in Brazilië

Klimaatverandering is een onmiskenbare realiteit geworden, waarbij de planeet steeds zwaardere gevolgen ondervindt. In 2024 overschreed de wereld de drempel van 1,5°C voor de opwarming van de aarde. De gevolgen zijn nu al voelbaar: bosbranden die delen van de VS verwoesten, vernietigende overstromingen in Brazilië en Zuid-Azië en droogte die ecosystemen zoals het Amazonegebied aantast. Dit onderstreept de urgentie om de klimaatcrisis aan te pakken voordat de schade onomkeerbaar wordt.

De leidende rol van Brazilië als gastheer van COP30 biedt een cruciale kans om de mondiale klimaatdiplomatie een nieuwe vorm te geven. Onder het voorzitterschap van Luiz Inácio Lula da Silva heeft Brazilië de ambitie uitgesproken om tijdens COP30 hogere standaarden te hanteren voor klimaatactie en transparantie. In de open brief van TI en 250 andere organisaties wordt opgeroepen de besluitvormingsprocessen te hervormen en de invloed van vervuilende industrieën aan te pakken. Dit initiatief is bedoeld om het vertrouwen in het COP-proces te herstellen. Hervormingen van het UNFCCC kunnen transparantie verhogen, belangenverstrengeling voorkomen en de invloed van vervuilende industrieën op onderhandelingen tegengaan.

Concrete hervormingen

In de brief wordt opgeroepen tot vier concrete hervormingen:

1. Belangenverstrengeling: Lobbyisten voor fossiele industrie en andere vervuilende industrieën mogen niet langer klimaatonderhandelingen vormgeven. TI roept op tot de uitsluiting van deze lobbyisten tot staatsdelegaties en een stevig raamwerk tegen belangenverstrengelingen bij alle deelnemers.
2. Transparantie: Alle delegaties, lobbyisten en organisatoren van COP moeten hun werkelijke affiliaties bij COP’s aangeven. Deze informatie moet op een centrale en publiek toegankelijk platform worden verzameld. TI roept op de gebreken in het UNFCCC aan te pakken door een transparantiebeleid op te nemen in haar gedragscode.
3. Gastlanden & partnerschappen: Er moet een einde komen aan de partnerschappen van de COP-voorzitters met sterk vervuilende industrieën. Overeenkomsten met gastlanden moeten afhankelijk zijn van goedkeuring door de UNFCCC. Deze goedkeuring moet zijn gebaseerd op duidelijke selectieve criteria, die fossiele brandstoffen en andere sterk vervuilende industrieën expliciet uitsluiten. Gastlanden en gerelateerde partnerschappen moeten tijdig worden gepubliceerd.
4. Hervormde selectie van COP-voorzitters: Toekomstige COP-gastlanden moeten tastbare vooruitgang aantonen met betrekking tot het Verdrag van Parijs in hun nationaal klimaatbeleid, en zich inzetten voor mensenrechten. COP-voorzitters moeten vrij zijn van sterk vervuilende industrieën.

Het VN Klimaatverdrag

De oproep tot hervormingen benadrukt de groeiende bezorgdheid dat het huidige kader ontoereikend is. De open brief dringt er bij Brazilië op aan om het voortouw te nemen bij het identificeren en aanpakken van belangenconflicten en ongepaste invloed van de fossiele industrie bij klimaatonderhandelingen. Dit maakt de weg vrij voor een strenger beleid voor belangenconflicten en transparantienormen, zodat COP’s worden gedreven door de belangen van de planeet en kwetsbare gemeenschappen, in plaats van door winstbejag van bedrijven.

Het UNFCCC is het belangrijkste orgaan dat toezicht houdt op de wereldwijde klimaatonderhandelingen. Het is hiermee van cruciaal belang voor het vaststellen van de regels en kaders van internationaal klimaatbeleid. Het UNFCCC is vaker bekritiseerd dat het beïnvloeding van onderhandelingen en implementatie van klimaatbeleid door vervuilende industrieën niet genoeg kan tegengaan. Ook zou het UNFCCC te weinig doen om deze industrieën aansprakelijk te stellen. Een hervorming van het UNFCCC is essentieel om het vertrouwen in het klimaatproces te herstellen en er een echt inclusief en transparant platform van te maken. Als we willen dat COP30 wordt gezien als een keerpunt in de wereldwijde strijd tegen het klimaat, moeten we niet alleen onze beloften nakomen, maar ook een nieuw, robuuster kader voor klimaatdiplomatie vaststellen – een kader dat belangenconflicten aanpakt en ervoor zorgt dat de klimaatonderhandelingen gericht blijven op de meest dringende behoeften van de planeet.

Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie: